Махмут Галяу

Болганчык еллар. Мөһаҗирләр (җыентык)


Скачать книгу

* *

      Саҗидә, өйдән исән-сау чыгып качкач, бер әйберсез Миңлебайларга барып керергә яхшысынмады. Аның хәлен аңларлык бердәнбер кеше Җиһан абыстай гына иде. Ул Җиһаннар йортына барып кына кеше гайбәтеннән качып калачак иде. Кыз шунда китте.

      Җиһан, әле яңа гына икенде намазын укып бетереп, намазлык өстендә, ахшам намазына керешер өчен, кояш баеганны көтеп, тәсбих тартып утыра иде.

      Вакытлы-вакытсыз шушындый каты салкында күлмәкчән килеп кергән Саҗидәне күргәч, ул борчыла калды. Исәнләшү белән үк:

      – Бер-бер хәл булдымы әллә? – дип сорады.

      Саҗидә «юк» дип әйтә алмады, җавабы бугазы төбендә утырып калды, күзләренә яшь төелде, һәм ул үкереп елап җибәрде.

      Җиһан тәмам каушады. Саҗидә янына йөгереп килеп, ике куллап аны башыннан кочты да, ябык күкрәгенә кысып, чәченнән сыйпарга кереште.

      – Абыстай, җаным, нишлим икән? Хәзер миннән бөтен кеше көләчәк бит… – диде Саҗидә, яшькә буылып.

      – Җылап кайгыңны җиңеләйтә алмассың… – диде Җиһан, һаман да кызның ни сәбәптән елавын аңлап җитмичә. – Әйт әле: ни булды? Хәлемнән килсә ярдәм итәрмен…

      Өй эченә кичке караңгылык иңә башлады. Җиһан намазын бөтенләй онытты. Әллә елап кайгысы җиңеләйде, әллә абыстаеның ягымлы, йомшак итеп башыннан сыйпавына тынычлана төште, Саҗидә әкренләп хәлгә килде.

      – Әти мине Сафага бирергә теләми… Мине дә апаларым шикелле харап итмәкче була… Миңа бер генә чара кала: Сафага ябышып чыгам.

      – Үзең белгәнчә эшлә… Берничек тә киңәш итә алмыйм сиңа, балам, – диде Җиһан.

      Саҗидәгә киңәш кирәкми иде инде. Сафага ябышып чыгам дигән ныклы карарга килгән иде ул. Тик «ябышып чыккан», «азгын кыз» дигән исемне күтәрүе генә авыр иде. Шуны уйлагач, гарьлектән күзләренә яшь килә иде. Шулай да сөйгән егетенә чыкмый калып, апалары шикелле картаеп сулуга караганда, теләсә нинди хурлыкка да түзү җиңелрәктер кебек иде.

      Бераз вакыттан Әкрәм карыйларга, сеңлесен эзләп, Кәримә килеп керде.

      – Хәзер нишлисең инде? – дип сорады ул.

      Саҗидә катгый итеп:

      – Бишмәтем белән әйберләремне төйнәгән төенчегемне китер. Төенчегем чормадагы кәрзин эчендә. Кара аны, әти сизмәсен, – диде һәм, өстәп: – Башкаларга сабак булыр… Хурлыгы әтигә булыр!.. – дип куйды.

      XI. Туй

      Миңлебайныкылар йортының капка-ишекләре бикләнмәгән әле. Сәке түрендә Зөһрә карчык, аякларын бөкләп, тәсбих тартып утыра. Аның янында Вафа балалары тәгәрәшеп йоклап ята. Сәкенең ике кырыена урын җәеп куелган.

      Вафаның хатыны мич янында зур гына җилпучка он или. Патый чыра телә. Вафа, бер аягын сәкедән салындырган килеш, икенче аягының тырнакларын кисә. Ә Сафа сүзсез генә ишек катындагы бүкәндә утырып тора, ул нидер көтә шикелле иде.

      Тышта шыгырдап янкапка ачылганы ишетелде. Берәү тиз генә тәрәзә буеннан узып, ашыга-ашыга, өйалдына керде. Сафаның йөрәге катырак тибәргә кереште, битләре кызышып яна башлады.

      – Хәерле кич!

      Тикмәгә көтмәгән икән Сафа: Саҗидә иде бу. Сафа бүкәннән сикереп торды да бер кулы белән Саҗидәнең беләгеннән тотты, икенче кулына аның