pobranych wpłat lub zarachowanych należności na poczet dostaw towarów i usług, które zostaną wykonane w następnych okresach sprawozdawczych, a także otrzymanych pożyczek i kredytów oraz zwróconych pożyczek, z wyjątkiem skapitalizowanych odsetek od tych pożyczek,
● kwot naliczonych, lecz nie otrzymanych odsetek od należności, w tym również od udzielonych pożyczek,
● zwróconych, umorzonych lub zaniechanych podatków i opłat stanowiących dochody budżetu państwa albo
● budżetów jednostek samorządu terytorialnego, nie zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów,
● zwróconych innych wydatków, nie zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów,
● zwróconych, umorzonych lub zaniechanych wpłat dokonywanych na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych na podstawie odrębnych przepisów, nie zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów,
● przychodów, które w rozumieniu przepisów o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych – zwiększają ten
● fundusz,
● kwoty stanowiącej równowartość umorzonych zobowiązań, w tym także umorzonych pożyczek (kredytów), jeżeli umorzenie zobowiązań jest związane z postępowaniem upadłościowym z możliwością zawarcia układu w rozumieniu przepisów prawa upadłościowego i naprawczego,
● zwolnionych od wpłat należności z tytułu podatku od towarów i usług w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym, zwróconej różnicy podatku od towarów i usług oraz zwróconego podatku akcyzowego, dokonywanych na podstawie odrębnych przepisów,
● przychodów z odpłatnego zbycia na podstawie umowy przewłaszczenia w celu zabezpieczenia wierzytelności, w tym pożyczki lub kredytu – do czasu ostatecznego przeniesienia własności przedmiotu umowy;
● środków pieniężnych otrzymanych przez wspólnika spółki niebędącej osobą prawną z tytułu likwidacji takiej spółki;
● środków pieniężnych otrzymanych przez wspólnika spółki niebędącej osobą prawną z tytułu wystąpienia z takiej spółki, w części odpowiadającej uzyskanej przed wystąpieniem przez wspólnika nadwyżce przychodów nad kosztami ich uzyskania, pomniejszonej o wypłaty dokonane z tytułu udziału w tej spółce;
● przychodów z odpłatnego zbycia składników majątku:
a) pozostałych na dzień likwidacji działalności gospodarczej prowadzonej samodzielnie,
b) otrzymanych w związku z likwidacją spółki niebędącej osobą prawną lub wystąpieniem wspólnika z takiej spółki
– jeżeli od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiła likwidacja działalności gospodarczej prowadzonej samodzielnie, likwidacja spółki niebędącej osobą prawną lub nastąpiło wystąpienie wspólnika z takiej spółki, do dnia ich odpłatnego zbycia upłynęło sześć lat i odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej.
Od 1 stycznia 2003 r. odsetki otrzymane w związku ze zwrotem nadpłaconych zobowiązań podatkowych i innych należności budżetowych, a także oprocentowaniem zwrotu różnicy podatku od towarów i usług, w rozumieniu odrębnych przepisów nie należą do katalogu przychodów wyłączonych spod opodatkowania podatkiem dochodowym, a do katalogu przychodów zwolnionych z podatku.
5.2. Zasady dokonywania zapisów w PKPiR
Zapisy w księdze dotyczące przychodów ze sprzedaży wyrobów, towarów handlowych i usług są dokonywane na podstawie wystawionych faktur, a w przypadku sprzedaży nieudokumentowanej fakturami – na podstawie wystawionego na koniec dnia dowodu wewnętrznego, w którym w jednej kwocie wykazana jest wartość tych przychodów za dany dzień, o ile nie jest prowadzona ewidencja sprzedaży lub ewidencja przy zastosowaniu kas rejestrujących. Zapisów tych dokonuje się jeden raz dziennie po zakończeniu dnia, nie później niż przed rozpoczęciem działalności w dniu następnym (chyba że podatnik stosuje kasę fiskalną bądź PKPR prowadzi biuro rachunkowe). Jeżeli w danym dniu podatnik wystawia wiele faktur, zapisów w księdze można dokonywać jedną sumą wynikającą z dziennego zestawienia tych faktur, zwanego „zestawieniem sprzedaży”. Zestawienie sprzedaży powinno zawierać co najmniej następujące dane: datę i kolejny numer zestawienia, numery od–do faktur objętych zestawieniem, sumę zbiorczą tych faktur oraz podpis podatnika lub osoby, która sporządziła zestawienie.
Podatnicy prowadzący ewidencję sprzedaży mogą dokonywać zapisów dotyczących przychodu, wykazanych w tej ewidencji, w jednej pozycji na koniec każdego miesiąca.
Podatnicy, którzy ewidencjonują obrót przy zastosowaniu kas rejestrujących, dokonują zaś zapisów w księdze na podstawie danych wynikających z raportów dobowych, skorygowanych o kwoty mające wpływ na wysokość przychodu. Jednak mogą oni dokonywać zapisów w księdze na koniec każdego miesiąca, w terminie do dnia 20 każdego miesiąca za miesiąc poprzedni, na podstawie danych wynikających z raportów miesięcznych skorygowanych o kwoty mające wpływ na wysokość przychodu.
Podatnicy, którzy ewidencjonują obrót przy zastosowaniu kas rejestrujących, nie wpisują do księgi kwot wynikających z faktur dokumentujących dokonanie sprzedaży uprzednio zarejestrowanej przy zastosowaniu kas rejestrujących, natomiast są obowiązani do połączenia w sposób trwały zwróconych oryginałów paragonów fiskalnych z kopiami wystawionych faktur.
Korygowania danych wynikających z raportów dobowych lub raportów miesięcznych dokonuje się na podstawie odrębnych ewidencji. Korekty, które nie podlegają ujęciu w odrębnych ewidencjach, podatnik opisuje na odwrocie raportu dobowego lub miesięcznego.
Jeśli podatnik prowadzi odrębną ewidencję dla celów VAT, zapisy w księdze dotyczące przychodów ze sprzedaży towarów i usług mogą być dokonywane na koniec miesiąca łączną kwotą wynikającą z miesięcznego zestawienia sporządzonego na podstawie danych wynikających z tej ewidencji. Zestawienie to powinno zawierać co najmniej następujące dane: datę i kolejny numer zestawienia, sumę przychodów ze sprzedaży pomniejszoną o należny podatek od towarów i usług oraz o wartość towarów i usług niestanowiącą przychodów w rozumieniu ustawy o PIT i powiększoną o przychody nieobjęte obowiązkiem ewidencjonowania dla celów podatku od towarów i usług.
Podatnicy rozliczający się z VAT na zasadzie proporcji15 mogą ewidencjonować przychody w księdze oraz w ewidencji sprzedaży łącznie z podatkiem od towarów i usług, z tym że na koniec miesiąca przychód pomniejsza się o należny podatek od towarów i usług.
Zapisy w księdze dotyczące pozostałych przychodów muszą być dokonywane na podstawie dowodów potwierdzających te przychody.
6. Przykłady księgowania przychodów
6.1. Wartość sprzedanych towarów i usług – kolumna 7
Kolumny od 1 do 6 księgi podatkowej służą do opisu zdarzeń gospodarczych, zarówno przychodów, jak i kosztów. W kolumnach tych wpisujemy liczbę porządkową, datę zdarzenia gospodarczego, nr dowodu księgowego, nazwę i adres kontrahenta oraz opis transakcji. W przypadku sprzedaży nie udokumentowanej fakturami podatnik nie wypełnia kolumn od 3 do 5. W kolumnie 7 ewidencjonuje się wyłącznie wartość (należność) sprzedanych towarów i usług (bez należnego podatku od towarów i usług).
W przypadku prowadzenia księgi przychodów i rozchodów w skróconej formie, liczbę porządkową, datę zdarzenia gospodarczego i nr dowodu księgowego