raak net oor hy aan haar gewoond is. Sy besnuffel hom graag as hy lekker ruik. Maar die nuwe omstandighede maak haar afgetrokke. Dis vir hom ook ’n aanpassing. Hy was gewoond om by haar studentekoshuis net ’n klippie teen die ruit te gooi om haar aandag te trek. Nou moet hy altyd in die motor sit en wag tot sy eindelik deur die venster kyk. Voordeur toe gaan hy nie, die meisiekinders krioel en is nuuskierig.
Dis vanaand Charlene Winters wat vir Petro inlig dat Danie in sy motor wag. Die meisiekind is nogal ’n betroubare brandwag, en volwasse genoeg om nie op loop te sit as sy ’n man sien nie. Sy het self ’n “groot” kêrel.
“As ons nog veertien jaar uitgaan, sal ek seker nog veertien jaar soos ’n straatvrou by jou moet kom inklim,” verwyt Petro skadeloos toe sy langs Danie in die diep kussing van die kewer neersink. Sy voel gedaan, afgemat. Agt periodes met groot klasse, daarna buitemuurs, toesig en nasienwerk. Sy vervies haar selfs ’n bietjie vir sy rustigheid.
“Korrek. Ek sal dit net dertien maak om jou te troos,” beloof Danie. “Nee, ongelukkige getal. Sê twaalf.”
“Dan is ek vier en dertig.”
“Maak dit vyf en dertig, vir ’n ronde getal. Dit gee ons weer dertien. Kom ons beklink dit met twaalf en ’n half. Sal ons die bod toeslaan?”
“Ag, man. Hou op strooi praat. Ek is moeg. Ek sou liewer in my kamer wou bly en gaan slaap. Dit voel vir my of ek nooit weer in my lewe uitgeslaap sal kom nie.”
“Slaap maar teen my skouer. Moet net nie op my hemp kwyl nie.”
Sy laat rus inderdaad haar kop teen sy skouer. Dis so bekend soos ’n nagtelike kussing teen haar wang. Die reuk van sy hare, sy vel, sy asem, is ’n kwessie van assimilasie. Sy begeer soms dat hy net een keer weer heeltemal vreemd vir haar kan wees, sodat sy hom van nuuts af kan beleef. Soos toe hy die skoolseuntjie was aan wie sy haar kon verkyk: soms uit sy vel, ’n voorbok by die spel, soms ingedagte met ’n dik boek op die skoolstoep. Tot die dag toe sy, gekneus deur ’n misverstand op die speelgrond, langs hom uitgespoel het en hy vir haar ’n toffie aangebied het.
“Dit was taaitoffie,” sê hy hardop nadat sy ’n wyle slegs die lui roering van sy skouer, soos hy bestuur, onder haar wang gevoel het. “En ek moes dit met ’n haasbek probeer kou.”
“Dit was sagte toffie,” weerlê hy.
“Danie Momberg, ek sal jou tot die dag van my dood wed dit was taaitoffie. Of sê dan tot die dag van my troue, dit kom op dieselfde neer.”
“Nou ja, ek kan ook nie dink dat ek as tjokkertjie geld sou hê vir sagte toffies nie.” Hy dink ’n tydjie na. “Weet jy, noudat ek daaroor dink, ek moes al vreeslik baie op jou uitgegee het. Kan nie nou meer kop uittrek nie.”
“Beslis nie, dan moet jy my uitbetaal vir die deel van die verloofring wat ek vir jou geleen het.”
“Dankie dat jy my herinner. Ek vat jou huis toe, my ma het darem vanmiddag opgehou broei en begin verwyt. Dan is sy ten minste onderhandelbaar.”
“Ek weet presies wat haar woorde was toe sy begin verwyt het: jy lê op jou rug, die krane lek, jy’s nes jou pa.”
Hy kreun. “Daar het jy my nou so pas verwyt.”
Sy byt hom aan die oor. En in ’n plotselinge opwelling van liefde knibbel sy teen die wang langs ken toe.
“Wag. Ek flankeer nie as ek bestuur nie, juffrou.” Maar sy los hand sluit warm om haar knie.
Petro ken die huis van die Mombergs. Hier woon hulle reeds al die jare. In hierdie tuin het sy en Marius, as buurkinders, aanvanklik saam met Danie en die ander ouer Mombergies wegkruipertjie en bal gespeel. Op hierdie voorstoep, agter die rankplant, het sy en Danie in hoërskooltyd begin handjies hou, soen en druk. “Voor dit was ons vriendskap platonies,” spot Danie altyd deftig.
Tog is daar die afgelope weke, sedert sy begin skoolhou het, vir Petro ’n vreemde tint aan alle bekende dinge. Dis asof sy half uitgeskuif is uit die warm kring van die vertroude. En waar vriendelikheid nie dik loop nie, vermoed sy argwaan.
Soos met Betta Momberg vanaand. Sy ken tant Betta tog. Om die eerlike waarheid te sê, tant Betta was nog altyd meer partydig vir haar as vir Danie, wat haar eie kind is. In ’n woordewisseling kies sy altyd Petro se kant. Miskien reken sy dat sy haar eie mense nie te hoog moet opblaas nie, omdat hulle dan in haar gesig kan afblaas. In elk geval is sy van die soort wat haar huismense steeds as teenstanders beskou.
Vanaand wil-wil Petro haar die teendeel verbeel. Sy voel iewers vandaan ’n kouetjie, wat veroorsaak dat sy in stilte aan haar tee teug. Sy hou nie van sakkies-tee wat onmiddellik geskink is nie, maar kon dit nog nooit oor haar hart kry om dit vir Betta te sê nie. Blaartee moet na vier minute geskink word, sakkies-tee moet langer staan, en een keer geroer word, dink sy nou half broeiend, opstandig. Dit voel opeens of sy die verslapte gesigvel, die ontevrede oë, die moesie teen die ken van Betta Momberg nie langer kan verduur nie. En die tee word vir haar ’n simbool van hierdie nuwe, onbegryplike onverdraagsaamheid in haar.
Sy hou nie van my nie, dink Petro. Die gedagte skok, maar bring ook duidelikheid. Gewoonte maak nie noodwendig toegeneentheid nie. Dat sy altyd kant gekies het vir my in ’n rusie, was bloot ’n wapen teen Danie, deur wie sy verder met haar heengegane man wou twis. Nie slegs het dié haar in sy lewensdag teleurgestel nie, hy het boonop die vermetelheid gehad om haar gemaklik vooruit te gaan.
Vader, help . . . Petro druk die teekoppie dat haar kneukels pyn. Waarom sien en beleef sy vanaand anders? Begin sy dan nou eers op ’n volwasse wyse waarneem, of het haar nuwe selfstandigheid haar bloot krities gemaak? Of is dit maar net die bietjie afstand wat perspektief gebring het?
’n Stroom verwyte teenoor die vrou kom in haar op, verwyte waarvan sy die bestaan vroeër nie eers vermoed het nie. Betta se ewige pogings om uit te vind of sy en Danie nie te warm vry nie. Haar manier om ’n vertrek vinnig, speurend binne te kom wanneer hulle twee daarin is. Is die deur toe, sal sy net vinnig klop en onmiddellik oopmaak. En koop sy ’n koerant, haal sy graag vir hulle die skrikwekkende passasies aan wat rondom ongeoorloofde seks afspeel.
“Jy’s so stil, Petro,” sê Betta nou en hou haar hekelwerk teen die lig. Sy hekel om ’n mens sat te maak.
“Los haar, Ma. Sy’s verlief op die baas.”
Betta vat die aas. “Die baas?”
“Ja. Hy maak langspeelplate.”
“Maar hoe dan nou? Petro hou tog skool.”
“Ag, Danie,” vermaan Petro vies. “Wat besiel jou tog om van die man te praat?”
“Weet jy dan nie? Hy’t ’n reputasie dat al die proefies op hom verlief raak.”
“Ek’s nie ’n proefie nie. Heiden, Danie, jy’s nes ’n ouvrou, weet van alles.”
Te laat besef Petro dat die vergelyking kwetsend kon wees. Betta pers inderdaad haar lippe saam en buig broeiend oor haar breiwerk.
“Ellendeling,” verwyt Petro as hulle alleen kom in Danie se kamer, waar hy veronderstel is om vanaand te studeer. “Jy het my gedryf totdat ek my mond verbypraat. Tot ek jou ’n ouvrou genoem het – ek kon sien jou ma vererg haar bloedig vir my.”
“Sy het net die waarheid gehoor. En sy moet maar weer goed word.” Hy stoot die deur met sy voet toe.
Sy maak dit onmiddellik weer op ’n skreef oop. “Jy weet jou ma hou nie daarvan dat ons agter toe deure is nie.” Sy praat gedemp. Hulle het hulle dit aangeleer om gedemp te praat, murmelend.
“Hel, ek is siek en sat vir my ma dit en my ma dat. En die laaste tyd is dit nog die nuuskierige koshuisdogters ook. Ek kan jou nooit en nêrens behoorlik vry nie.”
“Vry. Jy laat dit so grof klink.”
“Nou’s ek natuurlik ’n vleeslike bees.”
“Dis nie wat ek gesê het nie. Jy is eintlik baie konsidererend.”
“Maar ek is net ’n man,