het nie jou simpatie nodig nie, dink sy verontwaardig.
“Ek sal self regkom, dankie, dokter. Ek dink nie jy behoort aan my te raak nie. Onthou, dan sal jy weer moet gaan opskrop.”
Bart de Lange se oë word pot-, potblou soos hy hom vir haar vererg. Hy draai om en gaan neem weer sy plek langs die pasiënt in.
Salome kom sukkelend orent. Haar knie pyn. Sy kyk af na haar been. Die teaterbroek is geskeur en haar nerfaf knie loer deur die gat.
“Jy dink jy is so slim, nè, juffrou!” brul professor Dekker. “Jy het vanoggend almal in hierdie teater se ritme versteur met jou lompheid! Ek weet nie waarom die hospitaal die studente nie strenger keur nie!”
Salome sien hoe die professor sy regterhand met die witpienk chirurgiese handskoen oplig. Van woede of frustrasie, Salome is nie seker nie, klem hy die skalpel styf vas. Sy hande is so groot, dink Salome, net soos dié van Bart. Is alle manlike dokters se hande groot? Hoe kry hulle dit dan reg om sulke fyn snywerk te doen? wonder sy onsamehangend.
“Sorg dat jy weer gaan skrop! Jy gaan dokter De Lange assisteer,” tier professor Dekker voort.
Assisteer, dink Salome verskrik, en dit voel of haar hart net daar langs die bruin kolle op die vloer gaan neersyg. Toe sy na Bart opkyk, sien sy sy oë is nog steeds amper vlootblou van woede. Van hom kan sy geen hulp verwag nie.
“Maak gou,” jaag Bart haar bruusk aan. “Die pasiënt is besig om hom dood te bloei!”
Sy skarrel skropkamer toe. Op pad soontoe stroop sy haar handskoene af en pluk die steriele oorjurk uit.
Toe sy alleen by die wasbak staan en hande was, voel sy hoe die trane warm oor haar wange biggel. O, wat ’n nare, nare plek en watter aaklige mense.
Jy is self nie heeltemal so onskuldig nie, Salome, vermaan sy haarself. Die een ding wat jy nie nou moet gaan staan en doen nie, is grens! Sy sluk haar trane en maak vinnig klaar.
“Kom, juffrou Verster, gaan staan aan die oorkant van die pasiënt,” sê Bart vir Salome toe sy terug is in die teater.
Dit voel of daar lood in haar bene is toe sy om die tafel stap.
“Ek het hom klaar getube, Bart. Hy het drie goeie lyne op, maar ek kan nie voorbly met vog nie. Êrens bloei hy vreeslik. Jy moet daai gat so gou moontlik toemaak!” sê Romi van der Linde rustig van waar sy by die pasiënt se koppenent staan.
Romi laat haar skynbaar nie in die minste deur professor Dekker intimideer nie, dink Salome, maar sy sien hoe sorgvuldig al die ander in die teater hul blik op die pasiënt gerig hou, asof hulle bang is iemand sal dalk hul gedagtes raai as hulle dit sou durf waag om op te kyk.
Maar professor Dekker hou skynbaar nie daarvan dat daar iemand is wat nie voor hom aan ’t sidder gaan nie, want skielik sê hy bars: “Ek hoor nie dat jy vir jou studente verduidelik wat aangaan nie, dokter Van der Linde!”
Die rooierigheid kruip-kruip onder Romi se teaterjurk op en haar stem bewe effens toe sy verontskuldigend sê: “O, ja, amper vergeet ek.” Vir die student langs haar sê sy: “Draai nou die halotaan af van vyf persent tot omtrent so twee-punt-vyf persent. Dit behoort genoeg te wees om hom onder te hou. As hy diep genoeg onder is, sal ons dit verder afdraai.”
Halotaan, dink Salome vaagweg, en die feite kom soos vlieswolkies uit een van haar handboeke na haar terug. Halotaan is een van die vlugtige narkosegasse. Die narkosemasjien meng die laggas, suurstof en halotaan in die korrekte verhouding. Sy skud haar kop effens en probeer haar regruk. Sy is nie nou besig met haar Narkose-blok nie, sy moet op die operasie konsentreer.
“Ek wil hê julle moet die oksimeter ook dophou,” sê Romi, wat skynbaar haar kalmte herwin het.
Werktuiglik gaan Salome se blik na die wit apparaat wat soos ’n wasgoedpennetjie aan die pasiënt se voorvinger vasgemaak is.
“’n Volwasse man soos dié haal omtrent sestien keer per minuut asem,” voeg Romi by.
Die suster wat ’n rukkie gelede vir Salome help aantrek het, trek die groot, ronde teaterlig nader. Salome glimlag suurderig agter haar masker toe dit haar byval dat ’n mens so ’n ongeskropte verpleegster in ’n teater ’n “vuil suster” noem. Nie dat sy op die oomblik met hierdie jodiumbevlekte broek minder vuil as hierdie suster voel nie, die steriele oorklere ten spyt.
Met sy twee groot hande neem Bart die buise wat Ina op ’n doek na hom uithou en haak dit oor die teaterlig se handvatsels. Salome frons eers onbegrypend en toe besef sy wat aangaan. Die buise is gesteriliseer en Bart kan nou die lig manipuleer soos hy dit nodig kry, sonder om sy hande te besmet.
“Is hy diep genoeg, Romi? Kan ek aangaan?” vra Bart.
“Ja, maak gou,” sê die vrouedokter dringend, haar blik vasgenael op die monitor langs die narkosemasjien. “Ek sukkel met sy bloeddruk.”
Salome sluk ’n slag toe sy sien hoe Bart ’n skalpel uit Ina se handskoenhand aanvat. Hier is die oomblik van waarheid nou. En professor Dekker staan soos ’n onbewoë sfinks en wag dat een van hulle, sy bowenal, ’n fout maak, dink sy senuweeagtig.
Bart plaas die operasiemes net onder die pasiënt se borsbeen en begin ’n midlynsnit deur die vel tot by die naeltjie maak. Behendig keep hy met die skalpel om die naeltjie en sny dan tot by die man se skaambeen.
So ’n groot snit? wonder Salome, maar kyk gefassineer met watter ekonomiese bewegings Bart sy werk doen. Haar mondhoeke trek wrang agter die masker af. Haar moedswillige wens van vroeër, dat Bart ’n vrotsige chirurg moet wees, gaan nie bewaarheid word nie. Allermins! Daardie enkele snit, wat hy met soveel selfvertroue en vaardigheid, selfs ten aanskoue van professor Dekker se kritiese oë, gemaak het, het haar oortuig dat hy ’n uitmuntende chirurg is.
“Hoekom maak dokter De Lange so ’n groot snit, juffrou?” vra professor Dekker en pen Salome met sy grysgroen oë vas.
Het hy haar gestaan en dophou? Haar brein weier om te funksioneer.
“E … ek weet nie, professor,” beken sy met ’n droë mond.
“Weet jy dalk, meneer?” vra hy en draai na Tiaan, wat roerloos na die operasie staan en kyk.
“Ek sou reken dis omdat dokter De Lange nie weet waar oral skade is nie,” antwoord hy vlot.
Salome vermy Tiaan se blik sorgvuldig. Briljant, dink sy. Hy vaar beslis beter met sy vuurdoop in die teater as sy.
“Het jy dan nog nooit die gesegde ‘Bigger cut, bigger surgeon!’ gehoor nie, juffrou Verster?” vra die professor sarkasties vir Salome. “Dokter De Lange weet goed dat dit onverantwoordelik sal wees om deur ’n klein snytjie te werk as hy bloeiers of perforasies moet soek!”
Voordat sy hoef te reageer, kyk Bart gelukkig na haar en sê bedaard: “As ek hom oophet, gaan daar waarskynlik baie bloed uit sy buik spuit. Jy moet die wond vir my oophou en die bloed wegsuig, sodat ek kan sien waar om te werk.”
“Goed, dokter,” sê Salome, sorg dat sy haar blik op die pasiënt se borskas hou en hoop maar die hele teater kan nie hoor hoe haar stem van bangheid deurslaan nie.
Sê nou sy maak ’n fout? O, sy is seker ’n teater sal na vandag vir altyd vir haar ’n verskrikking inhou. Hoe kan alles dan vandag vir haar so skeefloop?
“Jy moet begin oophou, juffrou! Ek wil nou met ’n kouter deur die skede van die spiere begin sny,” jaag Bart haar aan.
Wat is ’n kouter nou weer? O ja, onthou Salome, dis ’n elektriese instrument waarmee ’n mens snitte maak. Dit werk vinnig en presies en het boonop die voordeel dat jy bloedvaatjies daarmee kan toebrand so ver as wat jy werk. Maar sy twyfel of Bart hom nou oor bloedvaatjies gaan bekommer, daarvoor bloei die pasiënt te veel, flits die gedagtes deur haar brein.
Instinktief steek Salome haar hande na die wond toe uit. Kan Bart en professor Dekker sien hoe sy bewe? wonder sy benoud.
“Ag, suster, gee tog vir die assistent ’n wondhakie aan,” laat skrik