op ’n bergplaas in Colorado, het haar gasheer Alison aan sy gaste bekendgestel met die woorde:
“Niks vanaand is toeval nie. Die pad wat julle tot by die tente moes stap, is hoe ver sy deur die bosse gekruip het terwyl sy met haar een hand haar kop moes regop hou sodat dit nie op haar rug val nie.
“Die tyd wat julle drankies gedrink het, was hoe lank sy op die teerpad gelê en wag het vir ’n ambulans.”
Daardie nag, ver weg in Amerika, het Alison opnuut die wonderwerk beleef van háár nag.
Haar agent het aanvanklik vir haar gesê haar gewildheid as spreker het ’n kort leeftyd. ’n Jaar of twee, dan’s die mediastorie koud. Sewentien jaar later kan die wêreld steeds nie genoeg kry van dié dapper vrou nie.
As jy haar ontmoet, weet jy dadelik hoekom. Sy’s eenvoudig magneties.
Tiaan Eilerd, die jong student wat daardie nag op haar afgekom het, vertel van haar ongelooflike warm glimlag toe hy haar in die pad kry, besig om haar ingewande in ’n denimhemp te probeer vashou. Die dokter by die hospitaal vertel hoe haar oë hom vás aangekyk het terwyl hy haar werwelkolom deur haar oopgesnyde keel kon sien.
“Daardie nag het die res van my lewe gedefinieer. As ek kon kies, sou ek dit nié anders wou gehad het nie,” sê Alison.
“Bygesê, mét al die wonderwerke wat gebeur het!”
Sy sit haar vurkie neer langs die laaste koekkrummels.
Iemand vra haar onlangs of haar aanval dalk bygedra het tot die verbrokkeling van haar huwelik. Sy en Tienie was immers onskeibaar.
Dit het haar laat wonder. “Toe ons ontmoet het, was ek verlig om iemand te kry wat óók bagasie het.
“Ons het deur die jare geleidelik uitmekaargegroei. Die lewe is te kosbaar om in ’n ongelukkige verhouding te bly.”
Sy hoop om weer iemand te ontmoet, maar “ek gee nou liewer my tyd vir my twee seunskinders”.
Jy hoor die hoofmeisie in haar stem. Verantwoordelike Ali, altyd daar vir almal. Die meisie wat ná vier jaar in Londen teruggekom het huis toe, vasbeslote om nié voort te ploeter in ’n 9-5-lewe nie, maar om iets betekenisvols te doen.
Sy het net nie geweet wát nie.
Sy draai haar kop skuins, kyk my stip aan met daardie groen, genadige oë.
“Ná daardie nag hét ek.”
Haar ergste nag het ook ’n seëning geword. Vir haar; vir soveel gekneusdes.
Februarie 2012
* Uit: I Have Life, uitgegee deur Penguin.
Sterk, maar verbý moeg
Bridget van Ballo het ten tyde van dié onderhoud reeds vir sewe jaar ’n huis gedeel met Leeroshe, haar 19-jarige tik-verslaafde seun. ’n Paar maande ná die onderhoud het Leeroshe sy ma se oog met ’n mes probeer uitsteek. Hy dien tans sy vonnis uit in Pollsmoor.
Dis ’n rowwe oggend in Cinderellastraat, Mitchells Plain. Leeroshe van Ballo se kieste is so half ingesuig. Sy oë lyk glasig; groot in sy kop. Hy gee ’n snuif. Die tik-trip het nog nie lekker uitgewerk nie.
Dis skuins ná ses. Hy’t drie-uur ingekom en nou soek hy kooi, maar “Mommy” sit met ’n spul mense in die voorkamer.
“Gaan slaap,” verjaag sy hom.
“Jy’t niks hier uit te waai nie. Get outta my face.”
Hy roer nie ’n aks nie. Hang so slaplyf teen die muur, rol die wieletjie van ’n sigaretaansteker met sy duim en dreig met die vlammetjie teen ’n kantgordyn voor die veiligheidshek by Mommy se slaapkamer.
Aan die hek hang ’n groot slot.
Hy gluur Mommy aan. Daar’s haat in sy oë.
“I’ll kill you,” mompel hy.
Hy’s 19, sy bene is pypdun, sy brein en emosies gepekel in metamfetamien. Al sewe jaar lank.
Haar “wonderlike” seun het op 12 ’n monster geword.
Die oorlog met haar kind het Bridget van Ballo se lewe kom insluk. Sy bemark haar kralewerk op ’n webtuiste (www. bridgetvanballo.withtank.com), maar sy het twee, drie jaar laas daarna gekyk.
Bedags bestuur sy ’n onderneming in die Old Biscuit Mill in Soutrivier wat rekwisiete vir rolprente en tydskrifte verhuur.
Daar kan sy haar fyn smaak en kunsaanvoeling uitleef. Dis haar lewe, haar behoud. Want saans is sy terug in Mitchells Plain, terug in die tik-hel wat haar lewe in Cinderellastraat geword het.
Bridget is fyn en klein en moeg. Sy het gisteraand niks geslaap nie.
“Dank die Here ek is ’n sterk mens, ek kan dit vat. Maar jy raak moeg. Verby moeg. Dis nou breekpunt vir my.
“Sondag, as hier nie mense gekom het nie, sou ek hom doodgemaak het. Ek sit al van verlede Vrydag af en beplan hoe ek dit gaan doen.
“Ek het gedink om ’n klomp vuurhoutjies in ’n sigaret te druk en as hy hom aansteek, dan ontplof dit. Maak ek hom dood met die mes …”
Sy oorweeg dit. Skud kop.
“Nee. Gif … Aan al daai dinge het ek gedink.”
Nie met ’n stuk tou verwurg soos Ellen Pakkies met háár tik-seun gedoen het nie. Nee. Dan is sy arms nog los om haar te gryp.
Sedert sy verlede Sondag haar moordplanne in ’n dwelmpraatjie in Lentegeur bespreek het, is álmal nou op haar case, sê Bridget. “Hulle’s bang ek word nog ’n Ellen Pakkies.”
Leeroshe haal ’n lepel uit die kombuislaai. Hou hom aan die lepelkant vas, wys die steel terwyl hy ons aangluur.
Bridget ignoreer hom.
“Gist’raant, toe’s ek besig met ’n TV-span wat ’n dokumentêr maak oor tik. Hy nag heeltyd vir geld – nag, nag, nag – vat kanse as hier mense is. Nou kyk, dáái’s die tyd dat ek gaan geld léén net om sy bek toe te hou.”
Gee sy hom niks, slaan hy ruite stukkend. Sluit sy hom uit, klop hy heelnag aan die vensters en deure, reg om die huis, en dan kry sy geen slaap nie.
“Ek moet vér dink wanneer ek laas ’n volle nag se slaap gehad het.”
Hoe hou sy dit uit?
“Ek weet nie, maar ek’s fine by die werk. Ek gaat net aan.”
“You go to work now,” mompel die seun vir haar met ’n dik tong. “Go.”
’n Stuk van sy hare is rooi gekleur, sy denim hang laag oor sy maer boude, rooi kouse steek uit by ’n paar gaar plakkies.
Hy kom sleepvoet nader, hang oor sy ma. “Mommy gimme R5.”
Sy knip haar beursie oop, plak ’n R2 in sy hand.
Sewe keer het sy hom reeds in die tronk laat toesluit. Sewe maal 70 keer die ander wang gedraai. Daar’s nou ’n lasbrief uitgereik vir sy inhegtenisneming.
As hy hoor sy bel die polisie, maak hy hom uit die voete, gaan sit op die bult en lag hulle uit. Sodra die polisie ry, kom maak hy weer moleste.
Leeroshe se pa is al 19 jaar lank uit die prentjie. Dis Bridget wat hom moes groot kry. Sy sussie, Kim, het hom lankal afgeskryf.
Sy kan nie eens meer onthou wáár sy oral al om hulp aangeklop het nie, sê Bridget.
Hy was 12, toe woon hulle al saam ACVV-sessies by.
Hy’s Steinthal toe gestuur, ’n plek van veiligheid in Tulbagh, toe hol hy weg en word met dwelms in Piketberg gevang.
Toe Bonnytoun vir drie maande. ’n Week tuis, “toe’s dit ou stryk en ek’s terug hof toe, want ek wil weet: Wanneer hélp julle my?
“Ons is hof in, hof uit, toe’s hy De Novo-rehab toe. Daarna Posasa, hof, weer