gaan sit saam met die honger en dors in jou tong. Amper se tong is niks sonder haar neus nie. Sy voel na die pilhouer in die rugsak se binnesak. Sy maak die boonste ry se “W” oop. Hierdie een is van ná die Hardskip. Sias het dit in Meconium vir dooigoed verruil. Dis verslaan maar dis al wat oor is en Amper voel hoe dit eers teen haar kleintong vasslaan en dan op haar tong gaan lê. Melkkos met kaneel. Sy hoor haar ouma se stem. Maak jou oë toe. Sien die brein in jou tong. Vat jou tong se brein in jou vuiste vas en pomp drie maal. Sy bal haar vuiste en pomp. Wat jou tong nog nie klap nie, doen jy dit weer. Sy ruik en pomp en begin skryf.
Dit het begin by die vingers van god, die korakanaplant. God ontkiem tussen uitspansel en aardmantel, in die skedelgat waar die koggelmander rus en tong uitskiet na die hoop op lewe en die sekerte van dood. Die vingermanna trek krom soos wat die hand sy kinders vashou in die oes. Die vingers skiet oop en kielie die kinders. Die korakana en die kosmos lag saam met die kinders.
Sy wil weer ruik voordat sy haar goed bêre, maar die grasring skuur teen haar neus. Ondergrondse water en ’n leerhoed. Wakinyan se parfuumbottel was sy kosbaarste besitting. Bermuda Triangle. ’n Ryk fan het dit vir hom gegee tydens ’n vertoning by die Chinese enklawe. Dit was nie aards of huislik nie. Die reuk is so skerp soos toe hulle kruisbeen op haar bed gesit het, die saadboek tussen hulle.
Sy knie is oor hare en toe hy oor die boek buk, is sy hare en nek in haar neus. Sy vee oor die voorblad om die stof af te kry. Onder die skets: S.M., 2063.
“Dit was my ma,” sê Amper en wys na die voorletters.
Wakinyan trek die buitelyne van die jakkalskos met sy halwe wysvinger.
“Vertel weer vir my die storie van jou vinger,” sê sy.
“Tell me the story of this weird plant,” sê hy en vat met die halwe vinger aan haar lippe.
Sy sweer die vinger trek haar geheue deur haar lippe uit haar lyf. Sy maak die geswelde boek oop. Op die eerste bladsy is die vingermanna: die beskrywing en storie in haar ouma se handskrif, die skets deur haar oupa, die geparste saadvingers.
“Will this grow?” vra Wakinyan.
“No,” sê sy.
Hulle blaai verby die grys blare van die knokkers, die geparste blare van die maramaboontjie, die koenoekam, die ’nytjie; die gedroogde blom van die suurvy, die pietsnot, die baroe, die gifbol; die afgeknipte tande van die gemsbok- en doringkomkommer en die Karoo-noemnoem. By die jakkalskos staan net die naam en Skets: sien voorblad.
“Where’s the story?” vra Wakinyan.
“My ouma moes dit nog skryf.”
Wakinyan skuur met sy skouer teen hare. Amper laat sak haar kop teen sy skouer en voel hoe die las van die saad in die helfte skeur en na hom begin oorvloei. Sy raak aan sy halwe vinger op die blaai. “Vertel weer vir my die storie van jou vinger.”
Hy kyk skuins na haar en maak die boek toe. “I was six years old. The circus tent had not gone up for fifteen days and the hunger and thirst gave the clown dustbrain and made the acrobats faint. We came to a small settlement close to the Chinese enclave and everybody who could still stand up straight had to help with the tent. I was helping the lion tamer to unfold the left wing when a pofadder slid from under the fold. He struck out in camouflaged lightning and the forked tongue touched my finger as if in a blessing. By the time the plant doctor got to me my finger was rotting and they chopped it off after they made me drunk on mampoer. And that’s how I lost my finger.”
“Jy weet hoe om ’n storie te vertel,” sê sy.
Hy raak weer met sy halwe vinger aan haar lippe en soen haar. Sy tong is ’n gekamoefleerde weerligstraal. Wat is honger, stof en smerd?
Die bakkiedeur gaan oop en Amper trek haar asem hard in.
“Wat was dit?” vra ’n vreemde stem.
“Sparries, Sparries,” begin Sias. Sy stem klink anders. “Jy vra nie na my secret compartments nie en ek vra nie na jou ways en means nie. Ek sal volgende keer meer kief bring.”
“Ja. En stuur die woord vir Priester dat kief die mense sal laat kak,” sê die Sparries.
“Krr-krr,” lag Sias. “Totsiens, Sparries.”
Die bakkie draai om.
“Krr-krr-krr. Hulle GM-mielieland is expose en nou’s die pryse by die BioG met helfte gecut.”
Mevrou Jafta lag nie.
“Ampersand, as jy wakker is, kan jy regop kom,” sê sy na ’n ruk.
Ampersand. Wanneer laas het iemand haar Ampersand genoem? Sy stoot weer die bril op – haar ouma het gesê mens spog nie met longe soos hare nie – en vou die seil stadig eenkant toe. Met die regopkom is sy ’n oomblik lank verblind. Dit voel of hulle die son nóú gaan tref. Die stof is minder. Die lug lyk soos ’n woestyn.
Mevrou Jafta snuif ’n paar keer. “Ruik ek kaneel?” vra sy en kyk na Amper.
“Jy’t gedróóm van kaneel,” sê Sias. “No smell, no taste, only the touch of a lover will survive. But what is that touch, but the touch of dust? If you smell, taste the dust …”
“Kom ons raak nie soetsappig oor stof nie,” val Jafta hom in die rede.
Sias draai sy kop weg van haar.
“Dis ’n young poet wat open mic by die bar in Closies.” Hy krap in sy oor. “Hou jy van poetry, meisie?”
“Sy’s Bettina Molooi se kleinkind. Sy kies poësie bo blikkieskos.”
Amper sak weer agter Sias se sitplek in en lê terug teen haar rugsak. Mevrou Jafta dink sy ken haar, maar sy weet niks.
Die bakkie ry vinniger. Daar’s ’n geraas buite. Mense wat goed skree. Sias jaag. Amper maak nie haar oë oop nie.
“Wat de fok het jy gedink om ’n jong meisie op hierdie trip te bring?” vra hy toe dit weer stil raak.
“Jy weet ook nie alles nie, Sias Smous,” antwoord Mevrou Jafta.
“Amper?” vra Sias.
Mevrou Jafta se sitplek kraak. “Sy slaap.”
“Kom ek sê jou wat ek weet.” Sias se stem is gedemp. “Dis ’n fokken gevaarlike tyd vir haar en haar dooigoed om naby Meconium uit te hang. Daar’s ’n gerug in Close Enough – jy sal dit dalk in Hardekraal ook hoor – dat Meconium se saadvoorraad gecompromise is. Sabotage deur hulle eie radikale malles. En nie die skadelose malles wat by julle kom afkamp nie. ’n Sekte – Divusity. Compos mentis malles.”
“As Meconium interne probleme het, gaan hulle nie worry oor ons phayas nie.” Sy praat venster toe.
“Guh. Niks is confidential in die gopse nie.”
Jafta se stem styg. “As jy –”
“Ék’s nie jou fokken moeilikheid nie. Één Enougher of Hardekraler wat een aand in Dop & Steek gehoor het dat Kiefmor se Jaftas groen vingers het; één gerehabiliteerde mal Meconite wat vra of Amper dan nie familie is van die saadstorie-vrou nie … Hoe dink jy loop die rumours? Ook maar net een Closies seed splicer wat noem dat hy ’n sabotasie-scheme vir dié en daai moet afpull, en die volgende oomblik is die link met Divusity uitgefigure en weet die gopse meer as die Meconite grootkoppe. Totdat die grootkoppe begin betaal vir die info.”
“Die sabotasie … Is dit GM?”
“Uh-huh. Klap in die gesig van diversiteit. As Meconium in die oë van sy mense sy eie beginsels verraai, skep dit kans vir nuwe leiers. Dié met die erfenissaad in die hand sal die mag hê. En hier bring jy die saad na hulle voorstoep. Die saad én die kief.”
“Ek was bang sy vat op haar eie die biogaslorrie. Soos wat daai Indiaan haar getoor het.”
Amper spits haar ore.
“Weet sy hy’s van Meconium se diversity centre?” vra Sias.
“Hoe