Сайланма әсәрләр. Том 5. Сөембикә ханбикә һәм Иван Грозный. Айбиби / Избранные произведения. Том 5
мәскәүлеләр аларга да шул чараны куллана башласалар?.. Ә Касыйм татарлары, Җангали хан үзе! Ничәмә еллар инде Казан төбәкләренә урыслар белән бергә барымта йөриләр. Арчага барып оялаган Юныс морза да бөтенләй өметсез кеше түгел кебек иде, Сөембикә сеңлесе аны да үзгәрттеме? Бу хакта хәтта уйларга да куркыныч иде. Кан кою барыбер юньлегә илтмәс, тик бу хакта ничекләр ханбикәгә әйтергә?.. Хәер, соң инде, шәһәр яклап шау-шу ишетелә башлады.
Чынлап та, шәһәрдәге шау-шу, ыгы-зыгы, кычкырыш вә бакырыш хансарайга да килеп җитте. Сөембикә кала як тәрәзәгә барып капланды, ахыр ишекле-түрле йөренергә кереште. Сәер хәл, алгы яктагы вәзирдән башка ханбикәне берәү дә сакламый иде. Гадәттә, ханбикәне беркайчан да берьялгызын калдырмаслар иде. «Ә миңа ул үз туганына ышанган кебек ышана», – дип уйлады Искәндәр, торган саен гасабилана барып. Ул чынлап та чарасыз иде. Ханбикәгә кул күтәрү хакында уйларга да куркыныч. Чөнки ул аны ярата, үз-үзенә кул салып котылса гына инде. Ләкин аның бер дә үләсе килми, шушы гүзәл янында буласы килә, әйе, һич югы, ике-өч көнгә бер булса да тавышын ишетәсе, күзләренә карыйсы…
Бит әле соң түгел, һич югы, воевода Василийны коткарасы итсен иде. Ахыр чиктә христиан лабаса ул! Искәндәр аңа хәзер үк хәбәр итәргә тиеш, шул мизгелдә үк. Тик ничек? Ә нигә, хәзер ул борылыр да чыгып китәр һәм туп-туры воевода өенә юнәлер. Барып керер дә, калада фетнә башланды, качыгыз, дияр. Юк, соң инде, калада суешалар. Мәскәүлеләр килә калса, воевода Василийга хәбәр итмәгәнсең дип гаепләүләре бар. Кенәгинә Еленаның шымчылары Казанда да бардыр. Ә соң ул үзе шуларның берсе түгелме?!
Ошбу хәбәр митрополитка барып ирешсә, аның да башыннан сыйпамаслар, урыс һәрчак җәзага хирыс булды.
Шулчак тәхет ягына Юныс морза килеп керде. Һәрвакыт ыспай киенгән абасы бүген хәрби киемнән иде, корал-хәнҗәрләре ялтырап торган морза, Искәндәр ягына күз дә салмыйча, түр яктагы ханбикә янына узды, баш иде.
– Котлый аласың, Сөембикә, калада бер генә урыс та калмады. Атабыз васыятен үтәдек, Сөембикә. Ары таба ни кылабыз?
– Кенәз Василий кая?
– Ул мөртәт качып өлгерде шул. Миңа калса, аңа Ходайкол углан ярдәм итте. Хан капкасыннан чыгып шылган. Анысы бер хәл, үзе белән Җангали ханны да эләктереп киткән, диделәр. Куа киттеләр китүен…
– Тор, абам! Сиңа рәхмәтем белдерәсем килә. – Сөембикә Юныс морза янына килде, битен биткә терәде. – Воевода Василийның качып китүе хәерлерәк тә булыр әле, туганый. Безгә хәзер тәхетне ныгытырга кирәк.
– Сафа Гәрәй хан Казанга таба кузгалган, дип әйттеләр.
– Кем җиткерде?
– Атабыз хәбәр иткән.
– Килсен, – диде Сөембикә, – Сафа Гәрәй хан безне Мәскәү канаты астыннан йолып алып калырга ярдәм итәр. Без аны бәйсезлегебезне ныгытыр өчен файдаланырбыз.
– Ләкин бит Сафа Гәрәй хан Казан тәхетендә утырып киткән кеше, Сөембикә. Аннары кем урысларны Казаннан куды? Юныс морза түгелмени?!
– Син – морза, Сафа Гәрәй – хан. Гәрәйләрне Сөләймансолтан үз канаты астына алмакчы. Сәхиб