Мухаммет Магдеев

Әсәрләр. 3 томда / Собрание сочинений. Том 3


Скачать книгу

саннар белән.

      Әмма түгәрәк аңа җавап бирә:

      Иртә торып тышка чыксам,

      Клуб уты сүнмәгән.

      Бу нинди күңелләр икән,

      Картайгач сүрелмәгән?

      Котдусны ай күрде, кояш алды. Бер читтә хатыны Шәмсия генә тантаналы рәвештә елмаеп тора иде. Шәп иттеләрме, янәсе.

      Берничә кыз уен читендә басып тора. Йә аларга инде игътибар җитмәгән, йә нәрсәдер булган – кермиләр.

      Хор моңа тыныч карый алмый. Хор аларга чакыру ташлый:

      Безнең авылның кызлары

      Аклы күлмәк кимиләр,

      Уйнамаган кызларны да

      Остабикә димиләр.

      Шуннан соң йә уенга керәсең, йә үпкәләп кайтып китәсең. Читтә тору шуның белән тәмамлана.

      Бераздан тәнәфес була, егетләр бер читкә китеп тәмәке көйрәтеп алалар. Шул арада кызлар «Суда сусар үстердем» дигән җырлы уен башлап җибәрәләр. Монда инде уртага ялгыз гына керәләр. Безнең авылда бу уен вакытында менә мондый җырлар була иде.

      Суда сусар үстердем,

      Сусар бүрке тектердем.

      Нургали дус, Вәсиләдән

      Сәлам хаты китердем.

      Аллар алыр үзеңә,

      Гөлләр алыр үзеңә.

      Сөясеңме Вәсиләне,

      Әйтеп бирче үземә.

      Җавап (егет горур кыяфәттә башын югары күтәрә, билләренә таяна яки, чалбар кесәләренә кулларын тыгып, гармун көенә селкенә-селкенә җырлый):

      Кулымдагы йөзегемнең

      Исеме Галләм түгел.

      Сөям, дуслар, ялган түгел,

      Кешедән калган түгел.

      Егет үз урынына бер кызны кертә. Әгәр бу кызның анык кына сөйгән кешесе яки бераз чуалган кешесе юк икән, җыр бераз үзгәртелә.

      Суда сусар үстердем…

      Минсара дус, бер егеттән

      Сәлам хаты китердем.

      Аллар алыр үзеңә,

      Гөлләр алыр үзеңә.

      Сөясеңме, ярың бармы,

      Әйтеп бирче үземә.

      Кыз да бирешми. Әгәр чыннан да аның хәле шулай мактанырлык ук түгел икән, ул да сер бирми, сүз уйната.

      Әнә килә автомобиль,

      Төягәннәр дрова.

      Кеше хәлен тикшерергә

      Каян килде права? –

      дигән була.

      Икенче берәүнең сөйгәне белән үпкәләшеп йөргән вакыты. «Сөям» дип әйтер идең – горурлык җибәрми, «сөймим» дияр идең, эшне бөтенләйгә бозып куюың мөмкин. Шуңа күрә андый категориядәге хәлләр өчен дә җыр бар:

      Кулымдагы йөзегемнең

      Исемнәре Нургали.

      Беләсегез килә икән,

      Белми торыгыз әле.

      Менә уртага Гөлсәхрә исемле кызны кертәләр. Узган атнада, юктан гына тавыш чыгарып, Хәкимҗан белән бозылышканнар иде. Хәкимҗан шуңа үч итеп күрше авыл кызы янына йөри башлады, хәзер су буенда бөтенләй күренми. Ә Гөлсәхрә яратудан түгел, ачуын басар өчен инде Хәкимҗаннан соң ике егет белән сөйләште. Хор өчен бу – материал.

      Әнә килә автомобиль,

      Төягәннәр семечка.

      Яр өстенә яр сөясең –

      Бу нинди привечка?

          Суда сусар үстердем,

          Сусар бүрке тектердем.

          Гөлсәхрә дус, Хәкимҗаннан

          Сәлам