қабул қилишига халақит бермасликдир”35, дея ишонади Бендукидзе.
Бутун Грузиянинг бюджети Бендукидзенинг компанияси бюджетидан камроқ эди36, бу эса давлатнинг самарасизлигини кўрсатувчи сабаблардан фақат биттаси эди. Янги иқтисодиёт вазири энг радикал воситалардан фойдаланган ҳолда давлатнинг самарасизлигига қарши курашга киришди, натижада ҳеч қанча ўтмай, “Бульдозер” лақаби билан атала бошлади.
2004–2008 йилларда Бендукидзе аппарати учун кадрлар танлаш билан шуғулланган Михаил Иашвили шундай эслайди:
Каха – ҳар қандай давлат деворларини ёриб ўта оладиган инсон. Яна у ақлини ишлата олиш, ишлатганда ҳам жуда яхши ишлатишга одатланган кучли феъл-атвор соҳиби. Ай тиш мумкинки, ҳукм ўтказадиган, қаттиққўллик хусусиятлари бор. Ислоҳотларни амалга ошира оладиган қобилиятли кишилар ҳар доим кераклигини яхши тушунасиз. Лекин шундай шахс ҳам мавжуд бўлиши керакки, у юқорида айтилган қобилиятли инсонларни энг асосий жойларга тайинлаш ва зиён етказилишидан сақлаб қолиши керак – чунки улар маълум бир тоифали ҳамда жуда кучли кишиларга халақит беришлари турган гап.
Кўпинча Бендукидзени ОАВ “кулранг кардинал” деб таърифлайди. Аввалига иқтисодиёт вазири, сўнгра ислоҳотлар бўйича давлат вазири, ундан кейин – Давлат иш юритиш бўлими бошлиғи, қандай вазифада бўлмасин, ҳаттоки давлат хизматидан истеъфога чиққанидан сўнг ҳам, унга давлат сиёсатига таъсир ўтказа оладиган инсон ўрнида қаралади.
Жорий ҳокимиятнинг доимий танқидчиси, 1994–2000 йиллардаги иқтисодиёт вазири Владимир Папава ҳаттоки “бендуклар” деган махсус атама ўйлаб топди ва шу орқали Бендукидзе жамоасини “рангсиз” ва “ўз хусусиятига эга бўлмаган” дея ҳақоратомуз тавсифлади: “Бу инсонлар Бендукидзенинг фикрларини намуна қилиб олганлар. Улар ўз шахсий тамойилларига эга эмаслар”37.
Мен ўзларини жон деб “бендуклар” деб атайдиган ва ҳаттоки “Facebook” ижтимоий тармоғида махсус гуруҳ ташкил қилган38 инсонлар билан танишман39. Мазкур гуруҳга Бендукидзе билан ҳеч қачон бирга ишламаган, лекин унинг мафкураси, шу каби ҳаёт тарзи тарафдори бўлганлар ҳам қўшилган.
Бендукидзе жамоасидаги ғайрат-шижоатли, меҳнатсевар ёшлар ўзларининг қатъиятлари, ҳаётни яхшилашга бўлган хоҳишлари ва интилишлари, катта натижаларга эришилган бўлса-да, шу билан тўхтаб қолмасликлари туфайли ҳурматга лойиқлар.
Давлат ҳаёт сифатини яхшилашни кўзлаган – Грузияни 2003 йилгача кўрган ихтиёрий одамга бу ўзгаришлар яққол кўринади. Уйларда электр чироқлари ёняпти, бутун мамлакат бўйлаб замонавий йўллар қуриляпти, бутун-бутун шаҳарлар янгиланяпти. Давлат ўз олдига аҳолининг амалдорлар билан ҳар қандай муносабатларини осонлаштиришни мақсад қилиб қўйган – давлат органлари билан бундай осон мулоқотга эришилгани ҳайратга солади, айниқса, собиқ Совет Иттифоқидан ажралиб чиққан қўшнилар учун бу ҳақиқатан ҳайратланарли эди.
Бугун саноқли сониялар