Абу Ҳозими Маданий ҳузурларига келди. Шайх ҳазратлари ухлаётган эдилар. Уйғониб дедиларки: “Ушбу дам тушимда Пайғамбаримизни (алайҳиссалом) кўрдим. Дедиларки: “Ҳажга кетмоқдан кўра она ҳаққини сақламоқ сенга яхшироқдир”. Сен онангнинг ризосини истаки, Аллоҳнинг ризоси шундадир”.
Онасини бир эмас, юз марта Ҳажга олиб бориб, бошқа пайт кўнглини ранжитувчилар шу ҳикматлар мағзини чақиб кўрсалар ёмон бўлмас. Онасини ранжитган бир қизга қараб Пайғамбаримиз алайҳиссалом дедилар: “Тўққиз ой, тўққиз кун, тўққиз соат сени қорнида тарбия этган ким? Ўлим жари ёқасига келиб, сени туққан ким? Сени икки йил эмизган ким? Сени балоғатга етказиб узатган ким? Шу онанг! Агар шу онангни рози қилмасанг, жаннат сенга ҳаром!..”
Ҳа! Кўрнамак фарзанд бегонадан ёмон. У жиноятчидир, чунки онага нисбатан эътиборсиз бўлишга фарзанднинг ҳаққи йўқ!
Она муҳаббатидан муқаддасроқ ва беғаразроқ ҳеч нарса йўқ; ҳар қандай меҳр-муҳаббат, ҳар қандай эҳтирос унга нисбатан ё ожиз ё ғаразлидир. Киши болаликдан она кўзларига боқиб, улардаги ташвиш ва ҳаловатни, тинчлик ва ҳаяжонни кўришга ўрганмаган экан, бир умрга ахлоқий жиҳатдан ногирон бўлиб қолади.
Қабристондаги тошларга “Онажон, Худо раҳмат қилсин!” каби ёзувларни ўқиш мумкин. Марҳумаларга атаб қимматбаҳо тошлар қўйишади. Баъзи танишлар келиб: “Онамга тош қўймоқчиман, чиройли сўзлар ёзиб беринг”, – дейишади. “Ажаб! Наҳот ўзининг қалбида онасига аталган чиройли сўзлар йўқ бўлса?” – деб ўйлайман. Онанинг ўлимидан сўнг қанчалик чиройли сўзлар тўқимасин, бу сўзларни энг қимматбаҳо мармартошга тилла билан ёздирмасин, тириклигида бир бурда қотган нон билан йўқлаши ўрнини боса олмайди.
Ҳар йили баҳор қувончи Оналар байрами севинчидин бошланади. 8 март арафасида деярли барча ишхоналарда дастурхон тузалиб, тантана қилинади. Ёқимли гаплар кўпроқ гапирилади, табриклар янграйди. Байрамни ҳар ким ҳар хил кутади. Байрам ҳақидаги тасаввури ҳам турлича. Мен бундай байрамларни инсонийлик бурчни яна бир карра эслатиб турувчи кун сифатида қадрлайман. Бугун иш жамоаларида ҳамкасб аёлларни табриклагач, оналарни табриклаш ҳам жоизлигини унутмаймизми? Баъзиларимизнинг оналаримиз бошқа шаҳарда яшайдилар. Бо- риб табриклашга имконимиз бўлмаса, бир ҳафта олдин табрик хати жўнатдикми ё танишларимиз орқали ҳеч бўлмаса битта рўмолчани совға қилиб юбордикми? Бу кунни байрам деймиз. Шу байрамда марҳум оналарни, опа ёки сингилларни эслаймизми? Она қабрига борамизми?
Булар ҳақида ҳам ўйлаб туришимиз керак.
Биз – ўзбекларнинг яхши одатларидан бири – таниш билан сўрашганда албатта: “Ота-онанг яхши юришибдими?” – деб сўрашади. “Ҳа”, деб жавоб берилса: “Ота-онанг омон экан, сен дунёдаги энг бахтиёр, энг бой одамсан”, – деб дуо қилишади.
Майса қайта кўклар, йўллар қайта ўрлар,
Дарахт қайта гуллар кўклам кўк пайти.
Биргина одамлар, пешонаси шўрлар
Кетганча кетади, келмайди қайтиб.
Атрофда осойиш, сокиндир тўрт ёнинг,
Сен шошил, онангнинг