юборишингиздан қўрқдим.
Бу ҳазилларидан иккаламиз яйраб кулдик.
Рауф аканинг тўйларини кўпам эсламайман. У киши билан бўлган суҳбатларимиз мен учун қадрлироқ. Ҳар бир суҳбатда бир ҳаёт фалсафасини ўрганар эдим, десам муболаға бўлмайди. Баъзилар Рауф акани майхўр эди, деб таърифлайди. Бу нотўғри. Рауф ака бўкиб ичмасдилар. Европаликларга ўхшаб қултум-қултум ичардилар. Шоирга май бир баҳона, аслида дилкаш суҳбат муҳимроқ эди. Мен Рауф Парфининг дастлабки китобидаги шеърлардан “Талваса” романида фойдаландим. Ҳатто ўзларининг образларини ҳам киритдим, романни ўқимаганлар учун бу баённи такрорлашга ижозат беринг:
Кишининг ғамсиз яшамоғига ҳамиша хотирот халал беради.
Ҳозир Бўрон – Келдиёрни ҳам тотли, ҳам заҳарли хотирот бағрига чорларди. Хотирот гўё унинг ўрмонзори, неки кечмиши бор – шу ўрмонзорида эди. Зангор япроқлар тинмай шивирлаб тинчлик бермасди. Улуғ артист бўлиш умидида катта шаҳарга келиб, имтиҳонга тайёрланиб юрган кезлари хиёбондаги ёзлик қаҳвахонада бир шоир билан тасодифан танишиб қолган эди. Ўшанда қаҳвахонадаги барча ўринлар банд, фақат энг четдаги стол атрофида битта стул бўш эди. Стол устига икки шиша пиво қўйилган, яна бир стулни банд қилган киши баъзи-баъзида пиводан ҳўплаб қўйиб, китоб ўқиб ўтирарди. Келдиёр аввалига “бу кишининг шериги бордир”, деб ўйлаб унга яқинлашишдан тортинди. Мўйлаби ўзига ярашган, кўзлари кулиб боқувчи у одам китобдан бош кўтариб қараганда ийманиб турган йигитчани кўриб, бўш стулга таклиф қилди. Келдиёр бундан мамнун бўлиб, китобларини стол четига қўйди-да, олиб келган егуликларини ўртага қўйиб, нотаниш одамни ҳам таклиф этди.
– Ўқишга кирмоқчимисиз, устоз? – деди у одам таклиф учун миннатдорчилик билдиргач.
Унинг “устоз” деб мурожаат қилиши Келдиёрга ғалати туюлди. Буни сезган нотаниш одам:
– Ўқийдиган одам келажакда устоз бўлади. Сизга шу мартабани тилайман, – деб Келдиёрнинг китобларидан бирини қўлига олди. – Умаржон Исмоиловнинг китоблари чиқибдими? Ў, зўр, зўр! Урушдан олдин бу одамнинг “Рустам” деган асаридан машҳурроқ томоша бўлмаган, дейишади. Менам озгина билардим… – у кўзларини қисиб эслашга ҳаракат қилди. Сўнг ҳазин овозда ўқий бошлади:
“Косани тўлдиринг, айтинг алёрни,
Шу пулнинг, шу қулнинг соғлиги учун.
Айш қилиб ўлтирган йигитлар билан,
Мажлисда қизларнинг борлиги учун.
Ичайлик шу пулнинг салобатига,
Пул кўп зўр, азамат, паҳлавон бир куч,
Агар пул бўлмаса бутун дунёда
Одам йўқ, турмуш йўқ, ҳатто яшаш пуч”.
– Мен ҳам шу монологни тайёрлаяпман, – деди Келдиёр унинг ўқишидан завқланиб. – Сиздан ўргансам бўлар экан.
– Буни ўрганиш учун икки қултумгина ичиб олиш керак, – шундай деб бир шиша пивони Келдиёр томон сурди.
Акмалнинг зўри билан Келдиёр бир марта пиво ичган, кўнгли айниб, “шу нарсани ичмайман”, деб ўзига сўз бериб қўйган эди. Аҳдини бузмаслик учун нотаниш кишига