Тоµир Малик

ТАНЛАНГАН АСАРЛАР


Скачать книгу

диііатимизни тортди. ¤ша одам бир кун аввал биз билан суµбатлаша туриб, иітисодий іийинчиликдан нолиб, «болаларимга іишлик кийим µам олиб берганимча йґі», деган эди. Эртасига у одам билан яна кґришганимизда «пул іистириш ґрнига болаларингизга кийим олиб берсангиз бґлмайдими?» десак, «тґй эгаси – тоІам бґладилар, µамма іистирганда мен іараб турсам уят эмасми?» дейди. Јаранг, боласи юпун юрса уят эмас, µаёсиз раііосанинг даµанига пул іистирмаса айб экан. Бунисига нима деймиз?

      Сирдарёдаги бир тґйни гапириб беришди. Тґй эгаси икки минг доллар сарф іилиб бир ашулачини олиб келибди. ¤ша куни ёмІир ёІиб йґлларнинг аталаси чиіиб кетганидан кґпчилик тґйга келишга іийналиб, охири «ґша икки мингни йґлни тузатишга сарфласа савоби мґлроі бґларди», деб кетишибди. Бу гапда µам жон бор.

      Тґйларни батартиб, чиройли равишда ґтказишда маµалланинг бурчи µаіида кґп гапирамиз. Аммо, очиІини айтиш керак, бугунги кунимизда тґй іилувчилар маµалланинг фикри билан деярли µисоблашмайдилар. Аввал тґй куни маµалла билан бамаслаµат белгиланарди. «Сиз айтган куни фалончи µам белгилаб іґйган, сиз тґйингизни бошіа кунга кґчиринг», дейиларди ва бу маслаµатга амал іилинарди. Ґозир эса битта маµаллада баъзан бир пайтнинг ґзида тґрт-беш тґй бґлиб ґтяпти. Одамлар іайси тґйга боришга µайрон. Биринчи жойда ош еб чиіилгач, иккинчи тґйдаги лаган тґла ошга іґл µам урилмайди. Јарабсизки, яна исроф. Тґйга келолмаганлар µижолатда, тґй эгалари эса гина-кудуратда. Илгарилари идиш-товоі маµалладан олингани туфайли маµалла раисининг тґй эгасига сґзи ґтарди. Энди эса гап гаплигича іолиб кетади. Бироі, дабдабали тґйга іурби етадиган биродарларга «тґйингизнинг дабдабасини сал камайтириб, тежалишдан µосил бґлгувчи маблаІни фалончи хонадонга берсангиз савоб бґларди. Улар µам тґйларини ваітида кґнгилдагидек ґтказищиб олишарди», деган маслаµатга юрадиганлар µам топиляпти-ки, бу яхшиликлари эвазига топилган савоблар туфайли уларнинг тґйлари файзли ґтиб, фарзандлари тотувлик ва бахтга эришяптилар.

      Тґйни тартибли ґтказишда маµалла кґп ишлар іилиши мумкин. Авваллари тґй базмларида бадмастлик авжга чиіса, жанжал кґтарилса, маµалла іариялари бу хонадонда тортилажак ошга чиімасдилар. Бу ґзига хос танбеµ, ґзига µос жазо тури бґлиб, тґйчиларга таъсири сезиларди. Маµалланинг таъсири ё маслаµат ва насиµат йґсинида ёки іатъий чора тарзида µам бґлиши мумкин. Андижон атрофидаги хґжаликлардан бирининг раиси іґллаган чорани ибрат сифатида келтирсак: у киши тґйга аёллар келадиган пайтда µовлида ґтириб олибдилар-да, тугун кґтариб келаётган аёлни тґхтатиб «тугунингни анави четга іґй», деб буюрибдилар. Аёллар раиснинг ихтиёрига іарши чиіишармиди. Хуллас, барча тугунлар бир ерга тґпланади. Очиб µам кґрилмайди. Раис аёлларнинг маросими тугагунча тґйхонадан кетмайди. Кетса нима бґлиши маълум: тугунлар одатдагидай очилади… Тґй тугагач, раис аёлларга тугунларингни ола кетинглар ва бундан кейин тугун іилманглар, деб тайинлайди. Аёллар нима кґтариб келишган бґлса,