Тоµир Малик

ТАНЛАНГАН АСАРЛАР


Скачать книгу

эшитганимиз асосида бир-икки фикрни баён іилишга эµтиёж сездик.

      УлуІимиз Абдулла Јодирийнинг дастлабки саµна асарлари «Бахтсиз куяв» деб номланган. Асарнинг маъносини сарлавµаданоі англагандирсиз? Фаіат «ґтмищда уйланажак іаллиІини никоµдан аввал кґришмаган, бир йигитга іари іиз дуч келган бґлса, унинг бахтсизлиги шу-да», деб фикр іилманг. Асардаги куёв боланинг бахтсизлиги – тґй туфайлидир. «Тґй» ва «касофат» тушунчалари бир-бирини инкор этса-да, мазкур воіеадаги куёвнинг бахтсизлиги айнан шу тґйнинг касофатидандир. Бґлажак куёв – етим. Амаки ота ґрнида ота бґлиб, жиянни уйлантириш µаракатига тушади. Яхши хонадоннинг іизига совчи бґладилар. Јизнинг отаси «тґй-тґйдек бґлсин», деган орзуда оламжаµон нарсаларни талаб іилади. «Бґлажак оилани іийнамаслик керак, дабдабали тґйнинг µожати йґі», деган насиµатларга іулоі солмайди. Куёв боланинг амакиси уятга іолмаслик учун бу талабларга кґнади. Оіибат отадан іолган µовли-жой гаровга іґйилиб, кґп миідорда іарз олинади. Куёв іарзни ваітида беролмайди. Судхґр µовли-жойни тортиб олажагини билдирганда, куёв «бу кунимдан ґлганим яхши», деб жонига іасд іилади. Буни кґрган келинчак кґзига дунё тор кґриниб, у µам ґзини ґзи ґлдиради.

      Таъсирли тарзда, насиµат йґсинида битилган бу асарда баён этилган воіеа юз йилнинг нари-берисида бґлиб ґтган. Ажабким, тґйда исрофгарчиликка йґл іґймаслик µаіида унда айтилган гаплар бугунга µамоµанг бґлиб турибди. Тґй эгасига іилинган насиµатларнинг шамолга іарши іичіириш каби самарасиз кетиши µам юз йилни оралаб бизнинг кунимизгача етиб келибди. ТґІри, µозир кґп жойларда «іалин» деган тушунча йґі. Аммо унинг ґрнига ёзилмаган, аммо бажарилиши шарт бґлган турли-туман іоидалар мавжуд. Бу іоидалар бадавлат оилалар томонидан тез-тез ґзгартирилиб турилади. Агар келин томонга тґй юборилганда аввал битта іґй берилган бґлса, серµиммат биродарларимиздан бири жуфт іила іолди. Сґнг унинг ёнига бузоі іґшилди. Агар илгари битта сандиІу битта жавон билан оила іуриш мумкин бґлган бґлса µозир «мебел» дегани пайдо бґлди. Аввал фаіат ётоі учун олинган бґлса, энди унинг ёнига меµмонхона, ошхона мебеллари µам іґшилди. «Фарзандимнинг кґнгли чґкмасин», деб ота-она жонини жабборга беришга мажбур. «Мебел» отлиі µашамни Тошкентда келин томон іилади. Бошіа ерларда куёв олиши керак. Бир хонадонда тґйга тайёргарлик бошланган эди. Јиз томон «мебел» ни олиб келиб ґрнатмоічи бґлганида, куёв томон «ие, мебел чет элники эмас экан-ку?» дебди. Шу гап туфайли тґй бузилди, десак, ишонмассиз. Сиз ишонинг бу бґлган воіеа. Ана энди ґзимизга савол берайлик: йигит «мебел» га уйланадими, ё іиз «мебел» га турмушга чиіадими? Шу матохни деб тґйни оріага суришлар µам мавжуд-ку? Бунга нима деймиз? Јґполроі бґлса µам жавобимиз шу: бу – аілсизликнинг ґзгинасидир!

      ¤рни келганда айтиб ґтайлик: ота-она тґй µаракатини бошлаганида аввало ґз имкониятини чамалаб кґриши ва шунга іараб маросимнинг даражасини, ґтказиш тартибини белгилаб олиши лозим. Ундан сґнг фарзанднинг тарбиясида шу масалага µам жой берилиши