ўтирди. Бироздан кейин:
– Хола, эрим бошқаси билан юради. Шунга фол очиб қўйсангиз, – деди йиғламсираб.
– Бегингга яхши кўриб теккансан. Шундайми?
– Ҳа.
– У ҳам сани яхши кўради.
– Лекин…
– «Лекин»и йўқ, қизим. Ўртангиздаги илиқликни авайла. Уни музга айлантирма. Севгилингга етишганингга шукур қилмайсанми! Бизни қишлоқда Бекмурод деган йигит бор. Ёшлигида ниҳоятда келишган, ёқимтой эди. Уни Ойша исмли қиз севиб қолди. Бир йил учрашиб юришди. Қиз Бекмуродсиз яшолмасди. Лекин онаси уни камбағал йигитга бермади. Биз мугатларда ҳам мол-дунёга хирс қўйиб, фарзандларини бебахт қилиб қўяётганлар бор. Ойша жудоликка чидай олмади, ўзига ўт қўйди. У фарёд чекиб катта ҳовлида югурар, гуриллаб ёнарди. Ёнаётган қизни ушлаш осон бўлмади. У ҳижронга, жудоликка, севгисиз ҳаётга ўт қўйди. Қизнинг ҳазон бўлган умрига йиғламаган одам қолмади. Йигит мажнунсифат бўлиб қолди… Сан севгилингга етишгансан-ку! Нега шукр қилмайсан?
Аёл Забаржадга тикилиб жим бўлди.
– Эринг сани яхши кўради, – давом этди Забаржад. – Уни қийнаб юборгансан. Ҳозир орқангга қайт! Тўрт яшар ўғлингга хатар бор.
Келинчакнинг ранги оқариб кетди.
– Ўғлимни қаёқдан билдингиз?
– Ман ҳаммасини кўриб турибман, қизим. Ҳозироқ қайт, кечикиб қолма… Ҳа-я, тўхта, қўлингдаги узукни ҳеч қачон ечма. – У келинчакнинг сариқ-яшил кўзлик узугига ишора қилди.
Автобус навбатдаги бекатда тўхтади. Келинчак гандираклаганича ўзини эшикка урди. Шу заҳоти биринчи дуо олган аёл Забаржадни олдига келди:
– Хола, унга нима дедингиз?
– Эринг сани яхши кўради, болангга хатар бор, тез уйингга қайт, дедим, болажоним!
– Яхши қилибсиз. Манга дардини айтиб келаётганди… Хатар ҳам ростми?
– Рост, ўргулай болажоним, рост!
– У нима?
– Бола қаровсиз қолди… У кўчага чиқиб кетади. Эгнидаги кийими қизил экан. Пода билан келаётган буқа у томонга югуради…
– Худо сақласин!
– Худо сақлайди… Лекин бу аёл бегини кўп хафа қилган. Феъли бор. Эрни ҳурмат қилиш керак, болажоним! Йўл устидамиз.
Аё, дўстлар, бу йўлларнинг уқубаси кўб,
Ўтса бўлмас пир хизматин қилмағунча,
Юз минг бало, меҳнат, офат, хатари кўб,
Туйса бўлмас пир хизматин қилмағунча. 7
Забаржад байтга дардини қўшиб айтди. Икки-уч аёл кўзларига ёш олишди. Бошқа ҳеч ким Забаржаднинг олдига келмади.
Автобус тоғ этагидаги қишлоққа етди. Забаржад билан Зарбиби бекатда тушишди. Бозорчи аёллар ортларидан қараб қолишди. Улар тез-тез юриб кетишди.
Зарбибининг ҳаёти силлиқ кечмади. Ўн еттига тўлартўлмас хотини ўлган мугат йигитига эрга беришди. Бегининг аввалги хотинидан Эркин исмли икки яшар ўғли қолганди. Зарбиби Эркинга ўз боласидек меҳр берди. У ҳам Зарбибини «апа» деди. Йиллар ўтаверди. Зарбиби бирин-кетин тўққиз фарзанд кўрди. Ўғилқизлари улғайиб, уй-жойлик бўлишди.
Зарбибининг Эркинга меҳри бўлакча эди. У отасига жуда-жуда