тандирга тухум қўйганини айтаман-да.
Зарбиби опасининг аҳволи яхши эмаслигини кўриббилиб турарди. Ўз билганича руҳий азоблардан чалғитишга уринарди:
– Шу десангиз, бир куни келин нон ёпиб, тандирни беркитишни унутибди. Ана шу товуғим, ўзи энг бўлиқ товуқ, ҳар тухуми муштумдай-муштумдай келади, тухум қўймоқчи бўлиб тандирга учиб кирибди. Ўша заҳоти оёғи куйган денг, қақоғлаб оламни бошига кўтарди. Ҳовлини юз марта айланди ўзиям. «Оёғи куйган товуқдек», деганларини шунда билдим.
У Забаржадга синовчан назар ташлади. Забаржад ҳамон хомуш, карахт ўтирарди.
– Гиред овқата, биби8, – деди Зарбиби.
Забаржад, иштаҳаси бўлмаса ҳам, қовурилган тухумдан еди. Устидан босиб-босиб чой ичиб, бироз ўзига келди. Зарбиби ичкари хонага жой солиб берди. У бир-икки ағанаб ётдида, қаттиқ уйқуга кетди. Шу бўйи туш пайтида уйғонди. Зарбиби тайёрлаб берган сувга ювиниб олди. Кейин Сафар бегининг руҳига тиловат қила бошлади. Узоқ тиловат қилди. Унга умрбод содиқ бўлганини, беги энг азиз одами, жондан азиз фарзандларининг отаси эканини қўшиб айтди. Яратгандан қотилларнинг қилмишларига яраша жазо беришини сўради.
Тушликдан кейин Зарбиби билан гаплашиб ўтиришди.
– Ухлаб ётганингизда Эркин ўғлим чиқди, – деди Зарбиби. – Қўшнилар «икки киши бўлиб келишди», дейишибди. «Шеригим йўловчи мугат аёл эди», деб қўя қолдим. Ё тўнғичимга айтаверайми? У жуда ақлли-да, ўзини босиб олган.
– Йўқ, – деди Забаржад ўйлаб ўтирмай. – Айтганимни қил! Ҳозирча ҳеч ким билмасин. Вақти келиб, айтарсан.
– Хўп, бибижон.
– Дарвоза қулф турсин.
– Хўп.
– Биров келса, ман ичкарига кираман, кейин очасан.
– Нима десангиз, шу. Сизни ҳам ўлдириб кетишганда нима қилардим?! – Зарбиби кўзига ёш олди.
Опа-сингил болаликдан аҳил эдилар. Бу аҳиллик турмуш қуриб кетишгандан кейин янаям мустаҳкамланди. Забаржад синглисига кўп ёрдам берди. Зарбиби эри ўлгандан кейин жўжабирдай жон бўлиб қолди. Опаси орттирганидан рўмолини учига тугиб келар, синглисининг болаларига кийим-кечак қилиб берарди. Зарбиби ҳам болаларидан Забаржадни «апа» дейишларини талаб қиларди.
Уни оғир кунларида ана шу меҳр бу ерга бошлаб келди. Яна бир сабаб: Забаржад синглисиникига келибкетиб юрган пайтларида ўзи учун бир сирни кашф этди. Бу, бувиси унга қолдирган, ҳеч қачон бўйнидан ечмайдиган маржоннинг сири эди. Кунлардан бирида Забаржад тоғ томонга гиёҳ тергани борди. Момосидан қолган бироз табиблиги ҳам бор эди. Гиёҳларни қайнатиб, мугатлар маҳалласидаги хаста болалар, аёлларни даволаб кетаверарди. Тоғда гиёҳ териб юриб бир харсанг тошни орқасига ўтганида бўйнидаги маржон қуёш нурида товланиб, қизий бошлади. У кўзини юмиб олди. Кўз олди қоронғилашди. Бирдан ёп-ёруғ нурли ҳудуд пайдо бўлди. У ёруғликка ўтди. Чўчиб кетганидан кўз олдига Зарбибининг уйи келди. Кўзини очиб… ўзини синглисининг уйида кўрди. Шунда, маржон ёрдамида кўп ишларни қила олишини тушунди. Ҳозир бошида оғир ташвиш билан Зарбибининг уйида ўтирар экан, ана шулар хаёлидан ўтди. Қишлоққа тун пардасини ёя бошлаганда Забаржад бир қарорга келди.
– Манга