дарсни сўрадим. Доскага Туробов деган бола чиқди. У булбул бўлиб кетди:
– Чингизхоннинг икки юз мингга яқин яхши қуролланган аскарлари бор эди. Лекин Амир Темур қўрқмай Чингизхон билан урушмоқчи бўлди…
– Шошманг, Туробов, – дедим, – Темур қачон ўтган?
– Амир Темур … кҳм Темур Улуғбекдан олдин ўтган, муаллим.
– Чингизхон– чи?
– Чингизхон… Амир Темурни кўрган…
Жаҳлим чиқди. Туробовга шартта «икки» қўйиб бердим. У жойига бориб ўтирди– ю, кундалигини очиб кўриб, қўл кўтарди:
– Муаллим, менга «икки» қўйибсизми– ку?
– Ҳм, «бир» қўйиш керакмиди?
– Бу баҳойингизни катталар кўрса, сизга гап тегмайдими? Болаларни яхши ўқитмайсиз, деб?
Гуп этиб миямга қон урди. «Бу ақлни сенга қайси аҳмоқ ўргатди?» деб бақирмоқчи бўлдиму ҳали пенсияга узоқлигини ўйлаб, тилимни тишладим.
Танаффусда бир иш билан ҳовлига чиқдим. Қарасам, кираверишда беш– олти бола чекиб туришибди. Ҳалиги Туробов ўртоқларини оғзига қаратиб нимадир дейди. У мени кўрди– ю, чўнтагидан тилла ранг сигарет олиб узатди:
– Марҳамат, муаллим. Адамлар Америкадан олиб келибди. Тортими яхши экан.
«Йўқол кўзимдан, ярамас!» деб бақирдим. У ёғи нима бўлганини билмайман. Кўзимни очсам, диванда ётибман. Биров юзимга сув сепаяпти, биров валидол тишлатяпти.
Мактабдан тўғри касалхонага жўнадим. Осуда шароит билан дори– дармонни кучими, уч – тўрт кунда ўзимга келиб қолдим. Уйда дорисиз ухлай олмас эдим. Энди шундоқ ётаману, донг қотиб қоламан.
Бир куни ана шунақа ноз уйқуда ётган эканман. Қарасам, тепамда шприцини шипга ўқталиб ҳамшира қиз турибди. Дарров чап биқинимга ағдарилдим. Ҳамшира жазиллатиб укол қилди– ю, «ана энди уйқуни келган жойидан олаверинг» деб жўнади. Қуймичимни сийпалаб бир пас ётдим. Қулоғимга таниш овоз чалинди. Ўнг ёғимга ағдарилдим. Тўрт қадам нарида ҳув поликлиникадаги доктор йигитим илжайиб турарди. Уни ҳам яқинда укол қилишган шекилли, билагини шимариб, тирсагини букиб олибди.
– Ие, домла, нима бўлди? – деди кўришиш учун қўл чўзиб. Уколнинг заҳридан жоним оғриб турган эди, қийналиб бўксамни кўтардим.
– Сизнинг муолажангиздан кейин… шу ерга келиб қолдик, – дедим инқиллаб – ўзларидан сўрасак?
Докторнинг кайфияти ёмон шекилли «салом»имга яраша алик олди:
– Биз ҳам… сиздақа касалларни даволай–даволай. Етган еримиз шу бўлди, домлажон…
Бир вақт юрагим санча бошлади. Салдан кейин бошим ғир – ғир айланди. Пўп этиб кроватга ўтириб қолдим. Доктор югуриб ёнимга келди. Томиримни ушлади–ю лўкиллаб чиқиб кетди. Бир зумда ҳамшира кирди. У қалин дафтарни очиб кўриб:
– Сиз Бакировмисиз? – деди менга.
– Бакиров мен, бу киши Кабиров! – жеркиб берди доктор. Ҳамшира «Вой, шўрим!» деб бошини чангаллади. Қўлтиғидаги дафтар шалоплаб ерга тушди.
– Ана, медикларингизни аҳволи, – дедим докторга, оғзимга таблеткага ташлаётиб – ҳавас қилинг.
Бакиров ҳам гапга чечан экан, дарров жавоб берди:
– Ўзингиз ўқитган