Узбектош Киличбек

Тожмаҳал


Скачать книгу

(қулга яқинлашди): Сен қаердансан?

      Созанда қул: Лидиядан.

      Ксанф:Нима ишни биласан?

      Созанда қул: Ҳамма ишни!

      Эзоп хахолаб кулади.

      Талабалар: Нимага куляпти ўзи бу?

      Ксанф (Зенасга юзланиб): Қанча туради бу созанда?

      Зенас: Минг денарий (кумуш танга).

      Ксанф бунақа баҳони эшитиб, бошқа чурқ этмай, орқасига ўгирилади ва нари кета бошлади. Талабалар ундан сўрашади:

      Нима, қуллар сизга ёқмадими, устоз?

      Ксанф:Ёқишга-ку, ёқди, аммо менда шундай бир одат бор: ҳеч качон киммат қулларни харид қилмайман, фақат арзонларидан фойдаланаман.

      Эзоп: Ахир эркакларга хотинларнинг гапига қулоқ солмаслик керак деб ўргатилганку.

      Ксанф: (Ҳайрон талабаларининг оғзини ёпиш учун) Ха, яхши, қани, суриштириб кўрайлик-чи, қўлидан нима иш келаркин, тағин пулни бекорга ҳавога совурмайлик. (Эзопга яқин бориб) Саломатмисан?

      Эзоп: Нима, мен касалмидим?

      Талабалар: “Музалар ҳақки қасамки, гапи рост! Ахир у касал эмас-ку!

      Ксанф: Кимсан?

      Эзоп: Жисм ва жондан таркиб топган одамман.

      Ксанф: Мен уни сўраётганим йўқ. Қаердан чиққансан?

      Эзоп: Онамнинг қорнидан.

      Ксанф: Оббо бадбахт-е! Мен сендан буни сўраётганим йўқ. Сен ўзи қаерда дунёга келгансан?

      Эзоп: Онам менга бу ҳақда гапирмаган. Балки хобхонададир, балки ошхонададир.

      Ксанф: Айт-чи, қайси қабиладансан?

      Эзоп: Фригияликман.

      Ксанф: Қандай ишларни биласан?

      Эзоп: Ҳеч қандай!

      Ксанф: Қанақасига?

      Эзоп: Шунақасига. Ахир манави йигит менсиз ҳам ҳамма ишни қойиллатар экан-ку!

      Талаба1: Боплади-ю, баччағар! Ха, анави икки йигит хатога йўл қўйди: дарҳақикат, ҳамма нарсани биладиган одам йўқ бутун дунёда. Шунинг учун ҳам бу, ҳеч нима билмайман, деди. Боя у шунинг учун қулган экан-да”.

      Сени сотиб олмоқчиман – нима дейсан?

      Эзоп: Нима, мени халитдан ўзингга маслахатчи қилиб олдингми? Бошингга урасанми менинг маслахатимни? Хоҳласанг – сотиб ол, хохламасанг – аравангни судра: мени сотиб оласанми, йўқми – парвойим фалак. Мени сотаётган қулфуруш харидорларни илгак ташлаб ўзига тортаётгани йўқ мени сотиб олишга ҳеч ким мажбур қилмайди сени: таъбинг ўзингда. Агар сенга керак бўлсам – пулни чиқару нархимни тўла, хоҳламасанг – тишингнинг оқини кўришга зор эмасман.

      Ксанф: Сен ҳамиша ҳам шунақа булбўлигўё бўлиб сайрайсанми?

      Эзоп: Сайроқи қушлар қиммат туради.

      Талабалар: Маъбуда ҳаққи қасамки, бу Эзоп тушмагур устозга ёмон танбех (дашном) берди!

      Ксанф: Бўпти, мен сени сотиб оламан, ишқилиб, қочиб кетмайсанми?

      Эзоп: Истасам, қочиб кетавераман; сендан сўраб ўтирмайман, сен мендан сўрагандай, Ундан кейин, кочиш-кочмаслигим кимга боглиқ: сенгами ё менгами?

      Ксанф: Албатта, сенга-да!

      Эзоп: Йўқ, сенга.

      Ксанф: Нега энди менга?

      Эзоп: Агар сен қулларга яхши қарасанг, ҳеч ким қочиб кетмайди: қайси аҳмоқ яхши ҳаётдан