Вячеслав Карпов

Очурга оҕустарыы, кыайыыга кынаттаныы


Скачать книгу

Үрдүттэн интернаттаах этэ, онон 1963—1965 сылларга 10-с, 11-с кылаастарга үөрэнэрбэр интернакка олорбутум.

      Дмитрий Петрович күрэхтэһиилэргэ эҥин сылдьан, сөбүлүү көрбүт оҕолорун, үчүгэй бөҕөс тах-сыан сөптөөх диэбит уолаттарын араас оройуоннартан ыҥыртаан аҕалан, интернакка олохтуура уонна тустууга эрчийэрэ. Мин үөрэнэрим саҕана Тааттаттан Владимир Андросов баар буолбута. Барахсан кыыһырар диэни билбэт, олус холку майгылаах Дыгын оҕото этэ. Бачча сааспар диэри кини курдук техникалаах бөҕөһү көрө иликпин диэтэхпинэ алҕаһаабат инибин.

      Биһиги тэҥ баайыылаах бөҕөспүтүн хапсыһыы устатыгар албыннаан-аралдьытан баран, сөптөөх түгэнигэр биирдэ тоҕо түһэн албастыыр буоллах-пытына, кини хайа да бэйэлээххэ киирдэҕинэ, бииртэн биир албаһы субурутар сүрдээх ураты ньымалаах тустуук этэ. Билиҥҥи бөҕөстөртөн оннук ньыманан Бувайсар Сайтиев тустарын көрөөччүбүн. Атыннык эттэххэ, Володя бэйэтин кэмин урутаан испит эбит дии саныыбын.

      Бөтүрүөбүс ыарахан ыйааһыҥҥа туһуннараары Сергей Шерварли диэн грек төрүттээх уолу аҕалбыттааҕа, олус сымнаҕас майгылаах, үтүө санаалаах уолчаан этэ, ол иһин бары сөбүлүүрбүт. 120 киилэни үктүүр буолан, пааралаһан эрчиллэр да, тустар да уола суоҕа. Онон төһө кыахтаах оҕо кэлэ сылдьыбытын билбэккэ хаалбыппыт. Өлүөхүмэттэн Гоша Корнилов диэн уол эмиэ улахан ыйааһыҥҥа туста сатаабыта, 1972 сыллаахха Н.Н. Тарскай бирииһигэр республика чемпионатыгар 90 киилэҕэ бастаабыта. Оттон Сахааччалаах, Роман Дмитриевтээх, Александр Ивановтаах мин оскуоланы бүтэрбитим кэнниттэн Чурапчыга кэлбиттэрэ.

      Чурапчыга Дзержинскэй аатынан уулуссаҕа олорорум, аара суолбар Ленин уулуссатыгар Проня Шестаков дьиэтэ баара. Баран иһэн киниэхэ таарыйан, эрчиллиигэ илдьэ барарым. Уолум бастаан утаа сүрэҕэлдьиэх курдук этэ, кэлин улам ылларан, олус үлүһүйэн, баҕаран туран дьарыктанар буолбута. Минскэйгэ физкультурнай институкка үөрэнэ киирэригэр, 1966, 1967 сылларга Советскай Союз уолаттарга икки төгүллээх чемпиона диэн ааттаах-суоллаах этэ.

      Дмитрий Петрович, оччолорго отутуттан тахсыбыт киһи буоллаҕа, албас көрдөрөрүгэр наар биһигини кытта көбүөргэ тустан хачымахтаһара, бэйэтэ самбист буолан, олус үчүгэйдик атахха тэбэн, тас уорҕабытынан ыыталыыра. Бөҕөс бөҕөстөн үөрэнэр, ким эмэ соҕурууттан тустан кэллэр эрэ тренербит: «Хайа, дьэ тугу билэн-көрөн кэллиҥ, көрдөр», – диэн буолара. Ол курдук буруолаабытынан сылдьар сонун албастары, ньымалары билэрбит.

      Аны көбүөрбүт үрдүгэр киинэ экрана ыйанан турара, Бөтүрүөбүс сөп буола-буола онно улахан тустууктар хапсыһа сылдьалларын тыктаран, кинилэр ньымаларыгар уһуйа сатыыра. Саха киһитин этэ-сиинэ нууччаларга буолбакка, азиаттардыын биирин быһыытынан, Токиоҕа Олимпиадаҕа сылдьан устубут кадрдарын, Япония олимпийскай чемпионнара Уэтаке, Йошида, Ватанабэ тустууларын хос-хос көрдөрөрө, кинилэр хапсыһар ньымаларын үтүктэрбит, «ватанабэлааһын» курдук албаһы үгүстэр таптаан туттар буолбуппут.

      Тренербит күүһү хачайдааһыҥҥа улахан болҕом-тону уурара,