badań nad pierwszą wojną izraelsko-arabską prowadzonych między innymi przez grupę historyków nazywanych nowymi lub postsyjonistycznymi z powodu ich nowatorskiego podejścia do konfliktu izraelsko-arabskiego (które wielu „starych” historyków uważało za błędne) wynika, że od samego początku liczebność wojsk żydowskich i arabskich była porównywalna, a w niektórych bitwach Żydzi nawet mieli przewagę dzięki wewnętrznym podziałom, konfliktom i gorszemu planowaniu po stronie arabskiej. Morris, Uzasadnione ofiary, s. 209 (publikacja w języku hebrajskim).
81
Wywiad z Azzamem, po raz pierwszy opublikowany w egipskiej prasie w październiku 1947 roku, od tamtej pory był wiele razy przedrukowywany, a cytowane słowa stały się przedmiotem ostrych sporów dotyczących tego, co tak naprawdę miał na myśli. Morris, Uzasadnione ofiary, s. 208; Tom Segev, The Makings of History: The Blind Misleading the Blind, „Haarec”, 21 października 2011.
82
Morris, Izraelskie walki przygraniczne, 1949–1956, s. 3 (publikacja w języku hebrajskim).
83
Golani, Hec Szachor, s. 13 (publikacja w języku hebrajskim).
84
Działania wykonującego rozkazy Ben Guriona wywiadu miały wpłynąć na członków Specjalnej Komisji Narodów Zjednoczonych do spraw Palestyny (UNSCOP), która obradowała w maju 1947, by przekonali Zgromadzenia Ogólne ONZ do utworzenia niepodległego państwa żydowskiego. Ronen Bergman, A State Is Born in Palestine, „New York Times Magazine”, 7 października 2011; Rozmowa z Eladem Ben Drorem, 12 listopada 2003; Elad Ben Dror, The Success of the Zionist Strategy Vis-à-vis UNSCOP, rozprawa doktorska, Bar-Ilan University.
85
Ministerstwo Obrony Izraela do szefów agencji bezpieczeństwa i wywiadu, Organizacja służb specjalnych, 15 lutego 1959; Archiwa Ministerstwa Obrony i Sił Obronnych Izraela, 870.22, Dziennik Ben Guriona, tom B, s. 494, 590; Sziloh, Jednoosobowy Mossad, s. 120–121 (publikacja w języku hebrajskim).
86
Sauer, The Holy Land Called: The Story of the Temple Society, s. 208.
87
Rozmowa z Isserem Harelem, marzec 1999; Siman Tow, Początki wywiadu w Izraelu, „Ijunim”, t. 23 (publikacja w języku hebrajskim).
88
Przywódca Irgunu Menachem Begin był postrzegany jako ekstremista, jednak Ben Gurion starał się zapobiec wybuchowi wojny domowej, dlatego mimo wściekłości wywołanej zatopieniem „Altaleny” i wszelkich różnic ideologicznych zgodził się, aby ludzie Begina zostali żołnierzami Sił Obronnych Izraela.
89
Szeleg, Pustynny wiatr. Historia Jehoszuy Cohena, s. 88–95 (publikacja w języku hebrajskim).
90
Departament Informacji Publicznej Organizacji Narodów Zjednoczonych, General Lundstrom Gives Eyewitness Account of Bernadotte’s Death, komunikat prasowy PAL/298, 18 września 1948.
91
Regew, Książę Jerozolimy, s. 13–17 (publikacja w języku hebrajskim).
92
Pod koniec 1953 roku Ben Gurion ustąpił z urzędu i zamieszkał w kibucu Sede Boker na pustyni Negew, chcąc zachęcić młodych ludzi do przenoszenia się w tamten region. Jehoszua Cohen również się tam przeprowadził. Z czasem stał się przyjacielem i ochroniarzem byłego premiera. Podczas jednego ze wspólnych spacerów Cohen przyznał się, że to on zastrzelił Bernadotte’a i to jego szpiedzy Ben Guriona bezskutecznie poszukiwali. Bar-Zohar, Ben Gurion, s. 316–317 (publikacja w języku hebrajskim); Regew, Książę Jerozolimy, s. 100 (publikacja w języku hebrajskim).
93
The U.N. Must Act, „New York Times”, 19 września 1948.
94
Bar-Zohar, Ben Gurion, s. 317.
95
Rozmowy z: Amnonem Drorem (styczeń 1997) i z Menahemem Nawotem (6 kwietnia 2017); Nawot, Jednoosobowy Mossad, s. 24–25.
96
Harel postrzegał wszystkie te organizacje jako skrajnie prawicowe lub skrajnie lewicowe i szczerze ich nienawidził. „W dzieciństwie [urodził się w Rosji] napatrzyłem się na przejawy przemocy i okrucieństwo rewolucji bolszewickiej wryło mi się w pamięć. Te obrazy wywołały we mnie głęboką niechęć do tych idei”. Harel, Security and Democracy, s. 78; Rozmowa z Harelem, 6 kwietnia 2001.
97
Harel później będzie twierdził, że inwigilowane były tylko jednostki wywrotowe lub podejrzewane o to, że mogą utworzyć jakąś nową podziemną organizację, jednak w rzeczywistości zmienił Szin Bet w agencję szpiegowską pracującą na rzecz Ben Guriona. Gromadziła ona „haki” na przeciwników politycznych i krytyków premiera, nawet jeśli było jasne, że nie angażują się oni w żadną nielegalną działalność. Agencja wydawała nawet za własne pieniądze popierające Ben Guriona czasopismo. Nosiło tytuł „Rimon” i konkurowało ze skandalizującym magazynem „Haolam Hazeh”, które atakowało premiera. Rozmowy z: Harelem (6 kwietnia 2001), Urim Awnerim (19 lipca 2013) i Arie Hadarem (8 lipca 2011); Ronen Bergman, Sekrety Szin Betu, „Jediot Achronot”, 23 marca 2007.
98
Izraelskie Archiwum Państwowe, 3771/70; Sutton, Szuszan, Ludzie tajemnic i kryjówek, s. 144–146 (publikacja w języku hebrajskim); Erlich, Libańskie konflikty, 1918–1958, s. 262–265 (publikacja w języku hebrajskim); Rozmowy z: Mosze Sassonem (maj 1996), Reuwenem Erlichem (9 grudnia 1999) i Rafim Suttonem (9 maja 2012).
99
Rozmowa z Arturem Ben Natanem, 13 września 2010.
100
Spory między agencjami dotyczące podziału kompetencji, źródeł informacji i obszarów działania nigdy się nie kończyły. Mniej więcej co dziesięć lat premierzy organizowali tajne posiedzenia, na których opracowywano nowe zasady działania agencji. Z czasem do Amanu, Szin Betu i Mossadu dołączyły kolejne cztery: Lakam (Biuro Łącznikowe do Spraw Naukowych) w Ministerstwie Obrony, agencja zajmująca się szpiegostwem technologicznym i nuklearnym; Izraelska Komisja do spraw Energii Atomowej nadzorująca izraelski program nuklearny; Urząd do spraw Nauki, któremu podlegał między innymi Izraelski Instytut Badań nad Biologią w Nes Cijjonie, gdzie prowadzono badania nad bronią biologiczną; i wreszcie Liszkat Hakeszer odpowiadająca za tajne kontakty z radzieckimi Żydami.
101
Harel wprowadził w Mossadzie żelazną dyscyplinę, a także zobowiązał wszystkich do bezwzględnego zachowania tajemnicy służbowej. Na jego rozkaz każdy funkcjonariusz Mossadu, każda jednostka, operacja i agent musieli mieć kryptonimy. Używano ich cały czas, nawet w korespondencji wewnętrznej i na naradach. Ta zasada przetrwała do dzisiaj.
102
W artykule