był spalony, nie jeździł do Niemiec przez dziesięć lat. Twierdził, że w chwili gdy za Krugiem zamknęły się drzwi, „wyłączył się z całej operacji” i „nie miał pojęcia, co stało się z tym Niemcem”. Rozmowa z Odedem, 3 sierpnia 2015.
169
Akta Mossadu na temat niemieckich naukowców, s. 43–44.
170
Tamże, s. 44–45; Rozmowa z „Patriotą”, wrzesień 2013.
171
Akta Mossadu na temat niemieckich naukowców, s. 45.
172
Egzekucja Kruga naprawdę rozzłościła tych nielicznych funkcjonariuszy Mossadu, którzy o niej wiedzieli. Cwi Aharoni (który później stał się zaciekłym przeciwnikiem Harela) powiedział: „To było coś niewybaczalnego, skaza na naszym honorze”. Rafi Eitan zauważył: „Tak właśnie działał Isser. Nie sądzę, żeby miał na to zgodę Ben Guriona”. Rozmowy z: „Patriotą” (sierpień 2011), Cwim Aharonim (lipiec 1998) i Amramem Aharonim (3 maja 2016).
173
Szef Amanu Chaim Herzog do szefa sztabu, 2 stycznia 1962; Szaul Awigur,
174
Akta Mossadu na temat niemieckich naukowców, s. 45.
175
Rozmowa z Rotbergiem, 3 sierpnia 2015.
176
Działania te koordynowali z Paryża Josef Jariw, dowódca Jednostki 188, a także zastępca szefa Amanu profesor Juwal Ne’eman (wybitny fizyk i jeden ze wspótwórców izraelskiego programu jądrowego), który stwierdził: „Gdyby się okazało, że Francuzi chcą od nas jakiejś przysługi, na przykład zamordowania kogoś, i gdyby to później wyszło na jaw, mogłoby przedstawić w niekorzystnym świetle państwo Izrael. Dlatego postanowiłem, że to ja podejmę decyzję, żebym w wypadku fiaska ponosił za to pełną odpowiedzialność”. Rozmowy z: Juwalem Ne’emanem (przed 2006), Harelem (sierpień 1998), Meirem Amitem, 12 lipca 2005; Bar Zohar,
177
W lipcu 1980 roku, tym razem przy entuzjastycznej zgodzie premiera Begina, Mossad wysłał Brunnerowi kolejną przesyłkę z bombą. Jako nadawca figurowało fikcyjne Towarzystwo Przyjaciół Roślin Leczniczych, ponieważ Brunner był szczerym wyznawcą tej formy medycyny. Kiedy otworzył kopertę, bomba wybuchła, pozbawiając go kilku palców. Rozmowy z Rotbergiem (3 sierpnia 2015) i „Pilotem” (marzec 2015); Adam Chandler,
178
Rozmowa z Eitanem, 1 grudnia 2012.
179
Akta Mossadu na temat niemieckich naukowców, s. 52.
180
Rozmowy z Harelem (sierpień 1998) i Cwim Aharonim (lipiec 1998); Akta Mossadu na temat niemieckich naukowców, s. 74.
181
Rozmowa z Eitanem, 1 grudnia 2012; Akta Mossadu na temat niemieckich naukowców, s. 61.
182
Rozmowa ze Cwim Aharonim, lipiec 1998.
183
Akta Mossadu na temat niemieckich naukowców, s. 62–64; Rozmowy z Nehemią Meirim (12 czerwca 2012) i Harelem (6 kwietnia 2001).
184
Bar Zohar,
185
Akta Mossadu na temat niemieckich naukowców, s. 66.
186
Zwerbowanymi dziennikarzami byli: Szmul Segew z „Maariwu”, Naftali Lawie z „Haarecu” i Jeszajahu Ben Porat z „Jediot Achronot”. „Disenczik [Arieh Disenczik, redaktor naczelny „Maariwu”] popierał Goldę i Issera – twierdził Segew. – Chciał wykorzystać moje materiały do zniszczenia Ben Guriona i Peresa i nie dopuścić do tego, żebym o nich mówił, ponieważ wiedział, że moje stanowisko różniło się od jego”. Rozmowa ze Szmulem Segewem, 6 czerwca 2010.
187
Bar Zohar,
188
Meir Amit do Aharona Jariwa (rękopis), Kancelaria szefa Amanu, 28 marca 1964 (archiwum autora, dokument otrzymany od Amosa Gilboa).
189
Bar Zohar,
190
Harel przedstawił później swoją wersję wydarzeń kilku dziennikarzom i pisarzom. Znalazło to odzwierciedlenie w ich artykułach i książkach, które były nad wyraz mu przychylne. Wśród nich znalazły się: Kotler,
191
Bar-Zohar,
192
Jossi Melman, Dan Rawiw,
193
Spór Ben Guriona z Goldą Meir o niemieckich naukowców był jedną z kilku ostrych konfrontacji między przywódcami Partii Pracy. Większość z nich była postrzegana jako rezultat spadku poparcia dla „Starego”, jak nazywano Ben Guriona, i walkę o sukcesję po nim. Meir i jej sprzymierzeńcy bali się, że Ben Gurion pominie ich i przekaże przywództwo młodszemu pokoleniu, na czele z Dajanem i Peresem. Bar-Zohar,
194
Rozmowa z Amitem, kwiecień 2006; Szef Amanu i pełniący obowiązki dyrektora Mossadu Amit do ministra obrony,
195
Izraelska misja w Kolonii do Ministerstwa Spraw Zagranicznych Izraela, 20 września 1963 (archiwum autora, dokument otrzymany od „Paula”).
196
Wśród beneficjentów tego zarządzenia znalazł się pięćdziesięciotrzyletni niemiecki lekarz Josef Mengele, „anioł śmierci z Auschwitz”. W połowie roku 1962, na fali zakończonego sukcesem porwania Eichmanna, Harel zatwierdził operację „Bis”, czyli zbadanie informacji na temat „Meltzera” (kryptonim Mengelego). 23 lipca 1962 roku, w tym samym czasie, kiedy w Egipcie przeprowadzano testy rakiet, Cwi Aharoni i Cwi Malchin znaleźli osobę odpowiadającą opisowi Mengelego na farmie w Brazylii, jednak Amit zarządził, że w październiku 1963 roku zostanie zakończona operacja „Żmije” (po hebrajsku Tzif’onim, kryptonim operacji ścigania nazistów) i rozkazał jednostce Comet „zajmować się tymi sprawami tylko jako dodatkiem do głównych misji”. Mengele przeżył kolejną dekadę, aż wreszcie utopił się podczas kąpieli w oceanie w 1979 roku. Mossad, departament historii,
197
Rozmowy z Samirem Raafatem (wrzesień 1995) i Rotbergiem (5 marca 2012); Samir Raafat,
198
Akta Mossadu na temat niemieckich naukowców, s. 80; Rozmowy z Amitem (kwiecień 2006) i Eitanem (1 listopada 2012).
199
UK