odrzekł: „Ja właściwie
Sam się temu bardzo dziwię”.
Kogut zapiał z galanterią:
„Kto by też brał ser na serio?”
Owca stała zadumana:
„Pójdę, spytam się barana”.
Koń odezwał się najprościej:
„Moja rzecz to dziury w moście!”
Pies obwąchał ser dokładnie:
„Czuję kota: on tu kradnie!”
Kot udając, że nie słyszy,
Miauknął: „Dziury robią myszy”.
Przyleciała wreszcie wrona:
„Sprawa będzie wyjaśniona,
Próbę dziur natychmiast zrobię,
Bo mam świetne czucie w dziobie”.
Bada dziury jak należy,
Każdą dziurę w serze mierzy,
Każdą zgłębia i przebiera –
A gdzie ser jest? Nie ma sera!
Indyk zsiniał, owca zbladła:
„Gwałtu! Wrona ser nam zjadła!”
Na to wrona na nich z góry:
„Wam chodziło wszak o dziury.
Wprawdzie ser zużyłam cały,
Ale dziury pozostały!
Bo gdy badam, nic nie gadam
I co trzeba zjeść, to zjadam.
Trudno. Nikt dziś nie docenia
Prawdziwego poświęcenia!”
Po czym wrona, jak to ona,
Poszła sobie obrażona.
Księżyc
Plotkowały drzewa w borze:
„Pan Księżyc jest nie w humorze”.
„Pan Księżyc miał jakieś przykrości”.
„Pan Księżyc jest blady ze złości”.
„Pan Księżyc ma twarz taką srogą”.
„Pan Księżyc dziś wstał lewą nogą”.
„Pan Księżyc jest trochę nie w sosie”.
„Pan Księżyc dziś muchy ma w nosie”.
Jak tu Księżyc się nie zgniewa:
„Cóż, myślicie, głupie drzewa,
że ja mam przyjemne życie?
Wy słońce tylko cenicie,
Was tylko słońce zachwyca,
Wy kpicie sobie z Księżyca,
A ja wam na to odpowiem –
Uważam, że jest rzeczą po prostu bezwstydną
Porównywać słońce ze mną,
Bo słońce świeci we dnie, gdy i tak jest widno,
A ja w nocy, gdy jest ciemno”.
Jan Brzechwa (1900–1966)
Urodził się w Żmerynce na Podolu. Studiował prawo w Warszawie. Pracował jako adwokat, a w roku 1920 zajął się twórczością literacką. Obok kilku zbiorków poetyckich dla dorosłych napisał m.in. kilkadziesiąt wierszy dla dzieci oraz cykl powieści baśniowych o panu Kleksie.
Stworzył nową formę utworów dla dzieci, wprowadzając do nich elementy satyry, groteski, absurdalnego humoru, zabawę słowem. Jego utwory, na ogół utrzymane w stylu żartobliwo-satyrycznym, ukazują świat pogodny i wesoły. Najbardziej znane zbiorki: Tańcowała igła z nitką, Kaczka-dziwaczka, Ptasie plotki, Na wyspach Bergamutach, Sto bajek, Brzechwa dzieciom.
Pytania do lektury
1. Czy bohaterowie wierszy Kłamczucha, Skarżypyta i Samochwała wydają ci się sympatyczni i czy chciałbyś mieć takich kolegów? Dlaczego?
2. Które z wymienionych warzyw występują w wierszu Na straganie: seler, pietruszka, por, dynia, koper, szczypiorek, rzepa, ziemniak, cebula?
3. Które fragmenty wiersza Pomidor powtarzają się kilka razy? Powtórz je z pamięci. Czy znasz inne utwory, w których powtarza się ten sam urywek tekstu?
4. Wyszukaj fragmenty lub określenia mówiące, że igła i nitka, występujące w wierszu, przypominają ludzi.
5. Czy wierszyk Kaczka-dziwaczka wydaje ci się smutny czy wesoły?
6. Co sądzisz o zachowaniu wrony z wiersza Ser i wrona?
7. Czy księżyc ma rację, twierdząc, że jest ważniejszy od słońca, gdyż świeci, gdy jest ciemno?
MARIA KONOPNICKA
CO SŁONKO WIDZIAŁO
(wybór)
Ilustracje: Jarosław Żukowski
Dzień dobry
Zaszumiało nasze pole
Złotą pieśnią zbóż,
Wschodzi, wschodzi śliczne słonko
Wśród różanych zórz.
Wschodzi, wschodzi złotą drogą
Nad ten ciemny las,
A skowronek z gniazdka leci,
Piosnką budzi nas.
Dobry dzień ci, wiosko miła,
Drogi domku ty!
I wy, świeżo rozkwitnione
Pod okienkiem bzy!
Dobry dzień wam, dobrzy ludzie,
Co idziecie w świt
Z jasną kosą na ramieniu,
Miedzą wpośród żyt!
Dobry dzień wam, lasy ciemne,
Stojące we mgle,
I ty, mały skowroneczku,
Co zbudziłeś mnie!
Bocian
Bociek, bociek leci!
Dalej, żywo, dzieci!
Kto bociana w lot wyścignie,
Temu