WYLĄDOWAĆ PROMEM KOSMICZNYM W CENTRUM LOS ANGELES
P: W filmie z 2003 roku zatytułowanym Jądro Ziemi Hilary Swank gra astronautkę znajdującą się na pokładzie promu kosmicznego, który zboczył z kursu z powodu błędu nawigacyjnego. Astronautka zdaje sobie sprawę, że statek zmierza do centrum Los Angeles, i planuje obrać taki kurs, aby wylądować na rzece, a w zasadzie na długim kanale o płaskim betonowym dnie. W filmie udaje się bezpiecznie wylądować. Czy taki manewr jest faktycznie możliwy?
O: Prom kosmiczny przyziemia z prędkością mniej więcej 370 km/h – jeśli nie jest bardzo obciążony, prędkość ta wynosi 340 km/h, a kiedy jest ciężki, dochodzi do 380 km/h. Potrzebowałbyś prostego pasa startowego, długiego na tysiące metrów. Początkowo promy kosmiczne lądowały na ogromnej słonej równinie Rogers Dry Lake, znajdującej się na terenie bazy sił powietrznych Edwards. Gdy doszliśmy do wprawy, zaczęliśmy lądować na pasie startowym o długości 4,5 kilometra.
Tak naprawdę zależało nam na tym, aby prom startował i lądował w tym samym miejscu. Zbudowaliśmy więc taki długi pas startowy w Centrum Kosmicznym im. Kennedy’ego. Baza Edwards leży na pustyni, więc jeśli stoczysz się z pasa, nie ma tragedii. W Centrum Kosmicznym pole manewru jest mniejsze, ponieważ jest ono otoczone przez wodę pełną aligatorów.
Gdy podchodzisz do lądowania w bazie Edwards, musisz zejść z orbity, a więc włączyć silniki już nad Australią. Komputer określa harmonogram schodzenia do miejsca lądowania. Gdybyś więc odpowiednio wszystko zaplanował, mógłbyś wylądować na dowolnej długiej i płaskiej powierzchni. A lądowanie w rowach melioracyjnych Los Angeles? Nie jestem pewien, czy znalazłby się jakiś wystarczająco długi.
Orbitę możesz opuścić w dowolnym miejscu. Mamy listę wszystkich pasów startowych na świecie, a na promie kosmicznym znajduje się książka z ich opisem. To jakby duży album ze zdjęciami, zawierający lokalizacje tych pasów startowych i wszystkie potrzebne dane.
JAK ZNALEŹĆ MIEJSCE DO LĄDOWANIA DLA PROMU KOSMICZNEGO
P: Nie umiem się posługiwać komputerem pokładowym, ale czy mógłbym po prostu sam coś wymyślić? Na przykład włączyć silniki gdzieś nad Australią, przy założeniu, że sprowadzę prom w odpowiedni rejon świata, a następnie szukać dobrego miejsca do lądowania, wyglądając przez okno? Jak bardzo mogę improwizować?
O: Masz duże pole manewru! Aby wytracić energię, robimy promem manewry w kształcie dużej litery S. Im mniej skrętów, tym dalej dolecimy. W miarę zbliżania się do powierzchni Ziemi zmniejszają się twoje możliwości zmiany planu. Nie jest to jednak niewykonalne zadanie. Jeśli znajdziesz odpowiednią okolicę i będziesz się uważnie rozglądał, masz szansę.
Piloci latający samolotem rakietowym X-15, poprzednikiem promu kosmicznego, ćwiczyli i wykonywali loty testowe tak długo, jak to było możliwe. Neil Armstrong zszedł zbyt nisko nad Pasadeną i musiał lądować na dnie niewłaściwego jeziora. Cieszę się, że mu się udało.
JAK WYLĄDOWAĆ, GDY STERUJE SIĘ SAMOLOTEM Z ZEWNĄTRZ
P: Załóżmy, że znajduję się na zewnątrz samolotu, ale mogę się wokół niego poruszać i manipulować jego powierzchniami sterowymi.
O: Ludzie mogą chodzić po skrzydłach samolotu i czasami to robią, aby coś naprawić. W starym, wolno lecącym samolocie prędkość jest na tyle niewielka, że człowiek może ustać na skrzydle. W takiej sytuacji możesz użyć swojej masy, by nadać kierunek lotu. Przesuń się po prostu w prawo i może samolot zacznie skręcać w tę samą stronę.
Jeśli jesteś w stanie porozumieć się z pasażerami, spróbuj ich namówić do biegania na przód lub na tył samolotu. Może uda ci się dzięki temu trochę nim sterować.
Jeśli masz jednak zamiar manewrować samolotem za pomocą mechanicznych układów sterowania, musisz przedostać się do ogona. Ze skrzydła możesz kontrolować jedynie obracanie się samolotu wokół własnej osi – nie jesteś w stanie nim skręcać ani zmieniać wysokości lotu, co jest dla ciebie ważniejsze. Obracanie samolotu jest fajne, ale musisz iść na ogon.
Kłopot w tym, że żaden człowiek nie ma tyle siły, aby poruszyć ręką powierzchnie sterowe samolotu. Gdybyś był Hulkiem, mógłbyś znaleźć oparcie dla jednej dłoni w przedniej części ogona i użyć drugiej, aby obracać płetwę ogonową samolotu. Dzięki temu możliwe byłoby skręcanie samolotem. Następnie musiałbyś dosięgnąć steru wysokości i próbować nim poruszać. Niewykluczone, że gdybyś robił to wystarczająco sprawnie, udałoby ci się wylądować.
Ponieważ jednak nie jesteś Hulkiem, musiałbyś mieć trochę sprytu. Wówczas mógłbyś spróbować znaleźć trymer. Jest to niewielki element steru, używany do dokonywania drobnych korekt lotu. Mógłbyś nim poruszać, by kierować sterem wysokości lub sterem kierunku.
JAK PRZELECIEĆ PRZEZ EUROTUNEL
P: Powiedzmy, że gdy dochodzi do Brexitu, lecę akurat nad południową Anglią bardzo małym samolotem, takim jak Colomban Cri-Cri (rozpiętość skrzydeł – około 5 metrów). Z powodu skomplikowanych regulacji prawnych oznacza to, że muszę lądować we Francji. Niestety, jestem wampirem, więc przelot nad kanałem La Manche nie wchodzi w grę. Czy mogę przelecieć przez mający 7,6 metra średnicy Eurotunel?
O: Tak – ale takie rozmiary tunelu i samolotu oznaczają, że jeśli będziesz leciał dokładnie samym środkiem, po każdej z twoich stron zostanie przestrzeń o szerokości 1,3 metra. Sam możesz to obliczyć, pozostaje ci tylko taka możliwość manewru. Jeśli bardziej zboczysz z kursu, zahaczysz końcówką skrzydła o betonową ścianę tunelu. Najtrudniejszą częścią zadania może okazać się ominięcie znajdujących się przy wejściu do tunelu i wyjściu z niego podwieszanych przewodów. No i wewnątrz będzie ciemno, więc albo zapalisz światła swojego Cri-Cri, albo poprosisz miłą obsługę Eurotunelu o włączenie oświetlenia. A… smaczny rogalik i kawa na lotnisku mogą być tego warte.
JAK WYLĄDOWAĆ ZA POMOCĄ DŹWIGU BUDOWLANEGO
P: Czy gdybym leciał samolotem wyposażonym w hak ładowniczy, mógłbym wylądować po przechyleniu samolotu na bok i zaczepieniu hakiem o linę dźwigu? Kiedy przestałbym się bujać, operator opuściłby mnie łagodnie na ziemię.
O: Przy odrobinie szczęścia być może tak. Samoloty ciągle zaplątują się w linie wysokiego napięcia, a ich załogi są opuszczane na ziemię za pomocą dźwigu. Bezwładność twojego samolotu prawdopodobnie byłaby jednak na tyle duża, że lina by pękła. Poza tym, jeśli maszyna byłaby przechylona na bok, co powstrzymałoby ją przed ześlizgnięciem się w dół? Wybrałbym raczej linie wysokiego napięcia, z nadzieją, że nie trafię na przewody, które poraziłyby mnie prądem.
JAK PRZEDOSTAĆ SIĘ Z JEDNEGO SAMOLOTU DO DRUGIEGO, KTÓRY MA WIĘCEJ PALIWA
P: Przypuśćmy, że mój przyjaciel i ja lecimy dwoma małymi samolotami nad oceanem pełnym rekinów. Kończy mi się paliwo, ale mam spadochron, a przyjaciel leci obok mnie. Czy mógłbym przedostać się do jego samolotu, a następnie nim wylądować?
O: Jeśli są to dwupłaty z otwartym kokpitem, być może tak. Mógłbyś włączyć w swoim samolocie