in beskuit en in Paasbolletjies aan.
Dit werk as volg: Gaan sit in jou meditasieposisie en onderneem om die volgende paar minute nie onnodig rond te skuif nie.
Vat nou ’n rosyntjie en sit dit op jou oop handpalm. Vat sommer baie tyd, ’n paar minute, en voel die rosyntjie soos dit daar op jou palm lê. Kan jy die gewig hoegenaamd voel? Is die vel waarop die rosyntjie rus meer sensitief as die res van jou hand? Kan jy iets omtrent die rosyntjie se tekstuur agterkom sonder om dit te beweeg?
Stap twee: Kyk nou van naderby na die rosyntjie. Moet dit nie op jou hand rondrol nie; laat dit net daar lê en kyk daarna asof dit die eerste rosyntjie is wat jy in jou lewe teëgekom het. Allerlei rimpels en klofies. Kan jy sien hoe dit kol-kol ligter of donkerder is? Kan jy die pitte sien? As jy dink jy het alles gesien, kyk weer van nog nader. Kyk daarna soos die mense na prof. Deikman se vaas gekyk het. Draai die rosyntjie ná ’n paar minute om en bekyk die ander kant op dieselfde manier.
Stap drie: Rol die rosyntjie nou liggies tussen jou vingerpunte rond. Hoe voel die tekstuur? Is dit ’n sagte of harde rosyntjie? Hoe voel die voue en ongelykhede op die rosyntjie se oppervlak? Doen dit ’n paar minute lank.
Nou kan jy die rosyntjie onder jou neus hou. Ruik daaraan. Hoe ruik ’n rosyntjie? Moenie te gou opgee en net sê jy ruik niks nie. Probeer weer. As jy werklik niks ruik nie, verken ’n oomblik hoe ruik niks.
Sit nou die rosyntjie in jou mond. Moenie dit kou nie. Laat dit net op jou ondertande rus. Wat gebeur? Jou mond gaan waarskynlik begin speeksel afskei. Dalk voel jy hoe die spiere in jou kaak saamtrek soos hulle hul voorberei om te kou. Dalk kom jy agter dat jy in jou gedagtes fantaseer oor hoe daai rosyntjie gaan smaak.
Nou: Nadat jy die rosyntjie sowat drie minute lank daar laat lê het, bring jou bokaak stadig af en byt deur die rosyntjie. Voel hoe skeur die vel. Voel hoe stroom die smaak deur jou mond. Voel hoe word die smaakkliere op verskillende plekke in jou mond geaktiveer: agter op jou tong, boaan die binnekant van jou kieste. Rol die stukkies rosyntjie stadig in jou mond rond en kou dit langsaam. Nes jy voel jy is reg om te sluk, stop, en kou dit verder, so stadig as jy kan.
Wanneer jy uiteindelik sluk, laat die rosyntjiestukkies stadig in jou keel af beweeg en voel hoe ver jy dit met jou aandag kan volg. Kan jy die rosyntjie nog voel as dit in jou maag land? Kan jy voel hoe die smaak nog lank nadat jy gesluk het in jou keel en mond draal? Dalk is daar nog ’n stukkie iewers tussen jou tande wat jy kan loswikkel, suig en sluk.
As jy dit als baie bewustelik doen, kan dit jou tot 15 minute neem.
Magtig, daai was nou ’n lekker rosyntjie.
Nou vra ek jou, hoe eet jy gewoonlik rosyntjies? Meestal terwyl jy rugby kyk. Die rosyntjies is met grondboontjies gemeng. Jy vat hulle so by die hand vol, gooi hulle in jou mond en sluk hulle af sonder om eers daaraan te dink. As daar soveel betowering in een rosyntjie opgesluit is, dink net wat jy alles mis as jy 50 rosyntjies afsluk sonder om aan een aandag te gee.
Besin ’n oomblik oor hoe bewustelikheid jou belewenis van ’n enkele rosyntjie heeltemal op sy kop gekeer het.
Bewustelikheid kan dieselfde met enige ander ervaring doen.
4
SIT VERDER OP JOU BAS
NÁDAT EK ’n naweek lank by die Downeys gemediteer het, was ek effens dikbek dat dinge nie uitgewerk het soos ek wou nie, maar tog het ek nog nie heeltemal moed verloor nie – ek het steeds onthou hoe ek in Londen iets belewe het wat my meer teenwoordig in my eie lewe laat voel.
Dus het ek my kussing af en toe saans op die stoep uitgesleep en daar, heel snoesig toegewikkel in ’n poncho, gesit en mediteer. Mettertyd het dit meer draaglik geraak. Aanvanklik net 15 minute op ’n keer. Later het ek begin agterkom ek het ’n toleransie vir ’n bietjie pyn en ongerief, en ek het begin om 20 minute lank te sit. Nog later was dit 25 minute, en uiteindelik ’n halfuur.
Soos ek daar gesit het, het ek dinge begin hoor wat ek nooit voorheen in my die buurt opgemerk het nie. Byvoorbeeld hoe baie honde blaf, asof hulle mekaar oor die heinings heen geselskap hou. Dis daar wat ek die eerste keer agtergekom het dat daar patrone aan hul blaffery is. Hulle begin stadig en sit een-een stem by, en soms hou almal eensklaps gelyk op. Op daardie stil aande het ek ook begin sien hoe dieselfde gedagtes oor en oor in my kop opduik – “Wat as my buurman my nou sien?”, “Wat het D bedoel met daai kortaf stelling by die werk vandag?”, “Sjoe, ek rook te veel.” Ek het verstaan dat elkeen van dié gedagtes belangrik was, maar dit het nie vir my sin gemaak dat hulle oor en oor in my kop opduik lank nadat ek elkeen reeds 30 keer deurdink het nie. En hoekom was dit oorwegend dinge waaroor ek my bekommer eerder as dinge wat my gelukkig maak?
Ek was 25 jaar oud en het begin besef hoeveel van my eksistensiële angs deur die geraas in my kop veroorsaak word, en hoe moeilik dit is om beheer oor daai geraas te kry.
STAPPIES EN die rosyntjie-meditasie is uitstekende maniere om op te warm vir ’n formele meditasiedissipline, maar jy wil uiteindelik by die hart van die tradisie uitkom. Daarvoor is daar twee onontbeerlike tegnieke: asem-meditasie en stap-meditasie. Ek hoop dat jy, nadat jy dié boek gelees het, dit sal oorweeg om dié twee tegnieke deel van jou lewe te maak.
Asem-meditasie
As jy al ooit ’n bietjie meditasie geleer het, is die kanse nege uit tien dat dit asem-meditasie was. Dit is hoe meditasie sedert die vroegste eeue onderrig is, dis waarvan sielkundiges en neuroloë gewoonlik praat as hulle meditasie bespreek, dis wat jy gaan leer as jy saam met my en my instrukteurs op retraîte kom – en dit werk soos ’n bom.
Dis ook die eenvoudigste ding wat jy jou kan indink.
Elkeen van ons haal sowat 22 000 keer per dag asem. Al wat asem-meditasie behels, is om daarvan bewus te word. Dalk dink jy dat jy klaar van jou asemhaling bewus is. Maar is jy regtig? Was jou laaste asemhaling diep of vlak? Was dit lank of kort? Het jy tot in jou maag asemgehaal of net in jou longe? Het jy warm of koue lug ingeasem? Dié vrae laat jou waarskynlik nou meer aandag gee aan jou asemhaling, maar wat van ’n minuut gelede? Was jy toe hoegenaamd bewus daarvan?
Meditasie leer jou om dieselfde aandag na jou asemhaling te bring wat jy in die vorige oefening na die rosyntjie gebring het. Gebruik soveel sintuie as moontlik: Wat voel jy? Hoor jy? Ruik jy?
Gaan sit in jou meditasieposisie. Neem kennis van hoe jy voel en spreek met jouself af dat jy vir die volgende tien minute glad nie gaan beweeg nie. Dis regtig nie lank nie. Verskuif nou jou aandag na jou pens. (Dis die deel net onder jou naeltjie en word in Japannees jou hara genoem.) Kyk wat gebeur met daardie area wanneer jy asemhaal. Dit beweeg langsaam op en af, op en af. Kan jy jou aandag daar hou? Wat let jy op? Die spoed van jou asemhaling wissel. Soms is dit vinnig, soms stadig. Moenie die spoed probeer beheer nie, laat dit natuurlik gebeur. Neem net kennis.
Dit is nie ’n probleem as jy verkies om jou asem dop te hou soos dit by jou neusgate in en uit beweeg nie. Ek verkies my pens, maar dalk is jy ’n neus-mens.
Gaan nou oor na die volgende stap. Soos jy inasem en jou longe vol raak, tel geluidloos (in jou gedagtes) een. Laat die inaseming sy natuurlike verloop neem. Soos jy begin uitasem en jou longe leeg raak, tel twee. In: Drie. Uit: Vier. Hou so aan tot by tien. Kyk of jy die hele tyd jou aandag by jou asemhaling kan hou. As jy by vyf of ses kom en jou aandag begin dwaal, stop net daar en begin voor. Jy sal gou merk dat jou aandag dikwels dwaal. Sommige mense sukkel aanvanklik om drie te haal, maar dit maak nie saak nie. Daar wag nie ’n prys as jy tot by tien kom nie. Die tellery is net ’n manier om jou aandag by jou asemhaling te hou. Elke keer as dit dwaal, begin weer by een. Wanneer jy tien gehaal het (en dit gebeur nie sommer nie), begin weer by een. As jou aandag ’n duisend keer dwaal, bring jy dit ’n duisend keer terug na jou asemhaling toe. Dalk dwaal jou aandag na jou werk, of iemand wat met jou gestry het, of gisteraand se 7de Laan. Geen probleem. Keer net weer terug na een en gee aandag terwyl jy asemhaal.
MOENIE JOUSELF pak slae gee as jou aandag dwaal nie. Dis heeltemal normaal. Elke keer wanneer jou aandag dwaal, gee dit jou ’n wonderlike