en Elsa kyk verleë weg. Dit is ook maar goed sy is nie regtig ’n seun nie, want hierdie grote lummel sal ’n jong seun vir ewig aan ’n minderwaardigheidsgevoel laat ly met sy sarkastiese laggie en snaakse opmerkings.
“Moet ek die vleis braai of moet ek dit vir oom in die pot kook? Ek het aartappels en wortels daar in my wa.”
“Kan jy sulke kos kook?” Hermaans beskou haar ongelowig.
Elsa knik net en sorg dat sy hom so min moontlik in die oë kyk.
“Nou toe, ou Koos, dit sal lekker wees. Ek kan net vleis braai en ’n ou raak moeg daarvoor.”
Elsa sit die vleis in die pot en gaan haal die aartappels en wortels in haar wa.
Die geur van die kos hang watertandlekker in die lug. Die Herero’s het laer af vir hulle ’n kampie gemaak en hulle stemme kan nou en dan rustig op die aandluggie gehoor word.
Hermaans het ’n bottel drank agter uit sy wa gaan haal en ’n paar diep teue daarvan gedrink. Hy hou die bottel na Elsa uit.
“Wil jy ’n dop hê?” Hy kyk haar stil aan, kap dan die bottel se prop met sy plathand in en bêre dit weer in die wa voordat sy kan antwoord.
“Seker nie! As jy nie eens rook nie ...” Hy kom sit met sy rug teen die boomstam en strek sy bene ver voor hom uit. Hy trek die riempiestoeltjie onder sy arm in en leun gemaklik daarop.
Die son is nou al heeltemal onder en Elsa sorg dat sy so diep moontlik in die skemerkolle bly. Gelukkig het Herr Schultz die mansklere baie ruim gekoop sodat sy haar vroulike kurwes goed kan wegsteek.
“Jy kan seker nou maar jou hoed afhaal, ou Koos. Die maan brand nie ’n ou se kop nie.”
Elsa maak of sy hom nie hoor nie, staan net vinnig op en gaan roer in die pot.
“Watse verspotte lapding het jy onder die hoed op?” Hy trek sy oë op skrefies om beter te kan sien. “Of is dit nou mode dat die mans kopdoeke dra soos die Herero-vrouens?”
“Oom sien ... ek was baie siek en ... toe moes hulle al my hare afsny. Nou ...” Sy lag senuweeagtig en kyk kamstig skaam weg. “Nou lyk dit so lelik ... Ek is te skaam om so met die kaal kop te loop.”
“Nou vir wat sit jy dan nie net die hoed op nie? Hoekom nou nog ’n lap ook om jou kop draai? Nee, man! Haal af die ding. Dit is net ons hier in die veld.”
“Ek is bang die wind waai my hoed af en dan lag oom vir my.”
“Ons het baie beter dinge om oor te lag as ’n outjie se kaal kop. Moenie simpel wees nie, man, haal af die ding.”
Elsa voel die histerie in haar opstoot. As hy nou moet uitvind, sal hy haar waaragtig terugstuur. Hy sal haar op sy perd terugvat as dit nie anders kan nie.
Sy proe aan die kos en kyk ongeërg na hom. “Dit smaak goed, oom, ons kan nou-nou eet.”
“Jy moet dat die son daardie kaal kop van jou in die hande kry, man. Dan moet jy sien hoe groei daardie hare. ’n Mens se hare sal nooit groei as dit so toegedraai word nie. Dit is die simpelste ding wat ek nog gehoor het.”
“Ek sal een van die dae die lap afhaal. Ek wil darem net eers vir oom beter leer ken ... Ek ... is maar baie skaam.”
Hermaans skud sy kop ongelowig. Hy het vier broers en sy pa lewe ook nog. Hulle is al sonder ’n ma vandat hy twee jaar oud is. So iets soos skaamheid ken hulle nie. My aarde! Hulle swem dan sommer poedelnakend. Nou is die klein japsnoet sowaar skaam oor sy hare!
“Nee kyk, ek dink hier in Suidwes gaan ons jou meer dinge gee as net jou gesondheid,” praat Hermaans in sy pyp.
Elsa skep vir hom kos uit en Hermaans kyk fronsend na die hopie kos in die middel van die bord.
“Ek hoop nie dit is al wat ek gaan kry nie, Koos? Ek is honger, man!”
“Daar is baie, oom.”
“Nou skep dan, kêrel, of is jy daarvoor ook te skaam?”
Elsa vererg haar en skep die blikbord so vol dat sy die kos teen die rande met die lepel moet keer, anders loop dit oor. Sy dra die bord versigtig tot by Hermaans, wat ’n bietjie meer regop sit en breed glimlag.
“Ha! Dit lyk beter.”
Elsa trek haar skouers gelate op en skep vir haar soveel kos in as wat sy aanvanklik vir Hermaans ingeskep het.
Hy beduie met sy vurk na haar bord en praat met sy mond vol kos.
“Jy kan maar meer inskep ... dit is nie sleg nie!” Hy lag vir sy eie grappie en Elsa kyk gefassineerd na sy tong wat geoefend die kos in sy oop mond hou sonder dat ’n krieseltjie uitval.
Hulle eet in stilte verder. Hermaans hou sy bord na haar uit vir nog en Elsa sien met verwondering hoe hy nog ’n bord kos met gemak wegpak. Hy drink nog twee bekers koffie en sit dan gemaklik agteroor om sy pyp rustig te rook.
“Wil jy vir my sê dit is al wat jy gaan eet?” Die ongeloof staan op sy gesig geskryf.
“Ek ... ek sal een van die dae weer beter eet, oom. Dit is die hitte wat my so ... so moeg en sonder eetlus maak.”
“Hmmm.” Hermaans skuif agteroor en Elsa kan aan sy hele houding sien dat hy in ’n gesellige bui is, lus vir gesels.
“Dit moes ’n kwaai siekte gewees het wat jou so uitgeteer het. Hoe oud is jy nou?”
“Tw- ...” Elsa begin skielik hewig te hoes en vat eers ’n slukkie water voordat sy weer praat. “Sewentien, oom.”
Sy het amper in ’n onbewaakte oomblik haar regte ouderdom gesê. Sy is reeds twee en twintig en al lankal hubaar – dit is ook een van die redes hoekom sy so haastig is dat sy en Kurt getroud moet kom. Die ander meisies van haar ouderdom is lankal getroud.
“Het jy al ’n meisie?”
“Nee, oom.”
“Ek het darem gedink julle kan dit doen ... ’n nooi aankeer! Dit lyk vir my al wat daardie klomp laventelhaantjies onder in die Kaap doen, is vry.”
Elsa voel die warm blos in haar wange opstoot. Sy wens hy wil die onsinnige vrae nou los, maar sy kan aan geen verskoning dink om na haar wa te gaan nie. Buitendien, die heerlike aandluggie is ’n lafenis na die versengende hitte vandag agter in die wa.
“Is oom getroud?” Sy besef dat dit baie beter sal wees om hom aan die praat te hou.
Hermaans lag sy bulderende lag. “Nee, ou Koos. Hier is mos nie vrouens in hierdie land van ons nie. Hulle sal in elk geval nie na Hermaans Potgieter kyk nie, want hier is te veel ander netjiese Duitse offisiertjies wat al die fynere puntjies van hofmakery ken.”
“Meneer Schultz sê vir my dat oom ’n plaas het en dat oom nou die transportryery gaan los om te boer?”
“Ja, ou Koosman, dit is iets waarna ek al jare uitsien. Maar ons het nie genoeg geld gehad nie. Die transportryery was baie betalend, want ek het altyd velle en ivoor ingeneem en dan sommer vir die handelaars goed teruggebring.”
Elsa hoor die versugting in sy stem en sy besef dat die boerdery ’n wesenlike deel van hom is, sy asemhaling, sy hartklop, en dat hy op die drumpel staan van ’n droom wat bewaarheid gaan word.
“Dan moet oom maar vir oom ’n vrou soek ... Ek bedoel, dit sal mos nie lekker wees so alleen op die plaas nie.”
“Daar is ’n weduweetjie op Otjiwarongo, oulike dingetjie! Sy het drie kinders, maar ek is nie baie erg oor die kinders nie ... hulle is te groot vir hulle skoene, en onmoontlik!”
“Ag, oom sal hulle gou regkry. Hulle sê mos ’n kind is ’n baie buigsame ding.”
“Jy het nogal baie wysheid vir so ’n jong seun.”
Elsa staan op en sit die borde bymekaar. Sy gooi van die warm water in die ketel daaroor en spoel dit liggies uit. Sy sal dit môreoggend gou by die watergat gaan was.
Hermaans