het as jong dokter hierheen gekom – nie om ryk te word nie, maar omdat hy die groot behoefte van sy medemens hier raakgesien het. Hy het gekom om te dien, en dit is wat hy sedertdien nog steeds doen – onbaatsugtig, sonder om te dink aan vergoeding of beloning. Alle behandeling by die Lukas Pienaar-hospitaal op Simonsvlei is verniet.”
“Danksy jou, my jonge vriend,” laat dokter Pienaar sag hoor. “Was dit nie dat jy dit vir ons finansieel moontlik gemaak het nie, sou dit nie so kon wees nie.”
Maar daarvan wil Emile Fraser niks hoor nie.
“Nee, kollega, danksy die dokter wat homself, sy kennis en sy kragte gratis aan die gemeenskap skenk.”
“Ons sal liewer nie daaroor argumenteer nie.”
“Maar word daar nie dikwels deur mense wat wel kan betaal, misbruik gemaak van die gratis dienste nie?” wil Magriet weet.
“Daarvoor sorg ék! Mense wat kan betaal, word sonder meer na Abendruhe oorgeplaas. My hospitaal is uitsluitlik ’n barmhartigheidsinrigting vir diegene wat dit werklik nodig het.” Lukas Pienaar lag tog te lekker.
“Maar daar moet geweldige koste aan verbonde wees om so ’n plek aan die gang te hou,” sê Magriet sag.
“Ja, natuurlik. Dit word gedra deur die kapitaalfonds wat Emile in die lewe geroep het. Dis daarom dat ek sê: al hierdie dinge is net moontlik gemaak deur een man se onselfsugtigheid en aan hom kom al die eer toe.”
“Twak!” antwoord Emile kortaf. “Om geld te gee, is die maklikste ding op aarde as die geld daar is. Om van jouself te gee, is iets veel groters – dit is ware opoffering.”
Magriet het op hierdie oomblik net die grootste bewondering en respek vir die twee dokters. Albei het dit hul lewenstaak gemaak om hulle aan hul medemens te wy, maar sy besef dat Emile Fraser iets meer gedoen het. Daar is bitter min mense wat, as hulle ’n fortuin op die lyf loop, dit aan die lydende mensdom sal wy soos wat hy gedoen het. Dit stem haar onwillekeurig tot dieper nadenke.
Haar lewe was, totdat sy na Abendruhe gekom het, so alledaags, so gewoon. Weliswaar het sy, sover sy kan onthou, niemand nog ooit doelbewus kwaad aangedoen nie, maar skielik besef sy dat sy ook nog nooit iets daadwerkliks gedoen het om die wêreld waarin sy lewe mooier en beter te maak nie. Haar lewe was tot dusver baie passief, en sy weet dat die Skepper dit sekerlik nie so bedoel het nie. Die mens se doel in hierdie lewe moet ten eerste nie wees om geen kwaad te doen nie. Dit moet sy strewe wees om goed te doen, aktief deel te neem aan die groot Skeppingsplan, hom doelbewus daarop toe te lê om die lewe aangenaam en mooier te maak – soos hierdie twee mans wat werklik iets dóén.
’n Rusteloosheid stoot in haar op. Dis nie die eerste keer sedert haar aankoms ’n paar weke gelede op Abendruhe dat sy haar betrap dat sy so voel nie. Tot nou toe het sy maar gedink dis die ledigheid wat haar rondjaag en haar so ontevrede met haarself stem. Maar sy weet nou dat dit nie net dit is nie. Haar hele lewensuitkyk het ’n verandering begin ondergaan sedert sy op Abendruhe aangekom het. Dis vir haar skielik onmoontlik om te dink dat sy weer haar werk as sekretaresse by Van Zyl sal kan hervat en gelukkig sal kan wees. Sy glimlag wrang. Nooit sou sy darem kon dink dat haar lewe so ’n omwenteling sou ondergaan toe sy daardie dag so ongeërg beloof het om Thero na die hospitaal in die berge te vergesel nie.
Magriet kry net ’n algemene indruk van Simonsvlei toe hulle daardeur ry na die hospitaal wat op die rand van die dorp geleë is. Hulle word by die voordeur ontmoet deur ’n mooi donkerkop van omtrent veertig in ’n matrone-uniform.
“Ontmoet my steunpilaar en regterhand, Magriet,” sê dokter Pienaar. “Dis nou matrone Rina Breytenbach.” En in dieselfde asem: “Rina, dis Magriet Marais, ’n kuiergas op Abendruhe.”
Hoewel die ouer vrou se groet heeltemal vriendelik is, is daar tog ’n effens afsydige kilheid wat Magriet dadelik opval en laat wonder.
Ná die bekendstelling ignoreer die matrone Magriet en draai na die twee dokters, asof sy Magriet goed wil laat verstaan dat hulle in ’n hospitaal is en nie ’n kuierplek nie. Magriet verwens Emile opnuut omdat hy haar hierheen saamgesleep het. Sy voel soos ’n oorlas, en die vlugtige blik wat na haar kant gewerp word, met ’n fyn fronsie tussen die donker wenkbroue, maak dit maar te duidelik dat matrone Breytenbach ook so dink.
“Hier het vanoggend twee gevalle ingekom en ek wil graag hê dat jy hulle dadelik moet sien, Emile,” sê sy en begin ook sommer aanstap. Die twee dokters, verdiep in die probleem wat wag, volg haar.
Hulle het heeltemal van my vergeet, dink Magriet vererg. Dis die matrone wat blykbaar weer van die swygende meisie onthou en halfpad in die gang omdraai.
“O, juffrou … e … Marais, nè? Daardie deur links is die kantoor van die sekretaresse. As jy so vriendelik sal wees om solank daar te wag …”
Magriet knik en antwoord koel: “Sekerlik. Moenie dat ek julle steur nie!”
Sy draai dadelik om voordat een van die dokters nog om verskoning kan vra en stap met ’n stywe rug in die teenoorgestelde rigting. Solank sy rusteloos van die een venster na die ander dwaal, laai die ontevredenheid in haar op. Sy weet Emile Fraser het hierheen gekom om te werk en sy verstaan heeltemal dat hy ook sommer dadelik ná sy aankoms geen tyd wil verspil nie. Maar ter wille van goeie maniere kon hy ten minste eers toegesien het dat sy na haar kamer geneem word en dat sy tuis voel voordat hy hom by ander dinge bepaal, aangesien hy die een is wat haar teen haar sin hierheen saamgesleep het. En soos die ure verbysleep in die sekretaresse se oninteressante kantoortjie, groei haar ontevredenheid vinnig aan. Later stap sy na buite en dwaal om die gebou rond, maar toe die skemerte begin toesak, kan sy niks anders doen as om na die kantoortjie terug te keer nie. Toe Emile eindelik in die deur verskyn, is dit reeds donker.
“Magriet?”
“Goeienaand.” Dis asof ’n yskoue windjie teen hom aanwaai.
Dan gewaar hy haar waar sy in een van die diep leunstoele sit.
Hy kom vinnig nader.
“Hoekom sit jy hier alleen in die donker?”
“Ek sit hier alleen omdat ek hier ingestuur is deur ’n steunpilaar en ’n regterhand wat my beskou as ’n lastige, onwelkome gas wat uit die pad gehou moet word solank die geleerde mense besig is met hul werk. En omdat ek teen my sin hierheen gesleep is deur ’n ongemanierde …”
Skielik is die kamer verlig en hy sê kortaf: “Kom ons gaan eet.”
“Ek wil nie eet nie, dankie. As dit nie te veel moeite sal wees nie of te veel van jou kosbare tyd in beslag sal neem nie, sal ek net graag my tas wil hê en wil hoor waar die badkamer en my slaapplek vir die nag is.”
“Moenie kinderagtig wees nie, Magriet. Goed, ek is jammer. Ek vra om verskoning. Ek was ontsettend besig vandat ek hier aangekom het en ek het eerlik gedink een van die verpleegsters het na jou omgesien. Kom ons gaan eet nou. Matrone wag op ons …”
“Laat haar wag!” Magriet besef dat sy nou soos ’n moedswillige, stout kind optree, maar sy kan haarself nie keer nie. “Sy laat wag my al ure lank! En dit sonder eens ’n koppie tee!”
Hy glimlag skielik.
“Ek is regtig jammer, Magriet. Ons gedrag was regtig laakbaar. Al verskoning wat ek het, is dat ek nie gewoond daaraan is om gaste saam met my te bring nie. Ek het skromelik vergeet dat ek hierdie keer een het.”
Sy sussende verduideliking het egter net die teenoorgestelde uitwerking as wat hy verlang.
“Dokter Fraser, jy is die enigste mens wat ek die twyfelagtige voorreg het om te ken, wat ’n kompliment en ’n belediging in één sin kan indruk.”
Hy frons nou ongeduldig.
“Dis kaf. Wat bedoel jy?”
“Ek moet natuurlik geëerd voel omdat ek saam met jou rondgekarwei word. Ons sal die rede vir sulke eksentrieke optrede daar laat. En natuurlik is dit seker nie ’n belediging vir my dat jy die eerste oomblik dat jy eter in jou neusgate ruik en onder die magnetiese invloed van die donker matrone kom, heeltemal