елсимон,
Эсиб қолар ўша қирғин шарпаси.
– Бир вақт худди шундай кўтариб хирмон,
Паҳлавон бир йигит ўрарди ўроқ.
– Бу ўроқчи ўғлон: евқур навқирон
Ўшанинг ўғлидир, боққил яхшироқ.
Ўлим ўроғида дондай ўрилган
Уруш қурбонлари неча миллион бор,
Биз шундай яшайлик, токи урилган —
Илон бош кўтариб чиқмасин такрор.
Бир умр қалбларда доғ қолиб кетди,
Сенинг ҳам қисматинг бизга ҳавола.
Бу кун менинг жангчи ёшимга етди
Ҳув ўша бешикда сен кўрган бола.
– Ажабо, мўйсафид бобосин топган
Ширин болакайни танидим аранг:
Кўм-кўк майсаларда безавол чопган
Ўғлонинг ўғлони – сенинг набиранг.
– Жароҳатлар битар фароғат аро,
Ёдим кўзгусидан доғ кетмас бироқ.
Одамлар ва юртлар жанги ўз аро
Бу кўзгуни этар яна хирароқ.
Полкдошларим сафи тобора сийрак,
Музаффарлик куни – Тўққизинчи май,
Қуролдошлар ичра маъюсдир юрак,
Эгикдир бошимиз кимнидир топмай.
Давронлардан сўйла, армонлар барин —
Кимсан, ё нимасан, сўйлагил, Дунё?
– Йўқтиб фарзанду набираларин,
Ўзи ўлмай, тирик қолгувчи бобо.
– Сен биздан кейин ҳам қоласан бешак,
Букун баҳсимизда – қисматинг фоли.
Билмакни истайди ақл ва юрак:
“Биздан сўнг не кечар дунёмиз ҳоли?”
– Юксаклик даркордир учмоқ бўлса қуш,
Қўшиққа қалб керак, курашга – майдон.
Дунё, дунё эмас – маъносиз ва бўш
Гар тўлиб турмаса сен билан, инсон.
Ростдир: жон бир ҳасад зарбидан ҳалок,
Жангда кифоядир битта дайди ўқ.
Исёнлар, армонлар, тафаккур, идрок…
Бу бир занжирдирки, ҳеч узилиш йўқ.
Инсон зоти шундай: кимлар жангари,
Ким содиқ, ким хоин ва лоқайддир ким…
Хоҳ у жангда бўлсин, хоҳ жангдан нари
У билан давомим, бору йўқлигим.
Фарзандлар доғини ўйласам агар,
Бу доғ умр бўйи ўртайди, ишон.
На қора хат келган ва на хушхабар,
Қанча аскар кетган беному нишон.
– Нега беном аскар, номаълум нечун,
Ахир, номин айтиб куйларлар қўшиқ.
Бедор йўл пойлаган оналар учун
Беном аскар йўқдир, ўлган ўғлон йўқ.
Ўттиз йилдир жангдан қайтар чоғ сўнгги
Отилмаган ўқни сақлайман ҳамон.
Мана, соч-соқолга қиров ҳам қўнди,
У ўқ отилмасин, дейман, ҳеч қачон.
– Дайди ўқдан холи сен қайга ғойиб —
Кўздан қочирибман қай чоғ, қай замон.
Эй сен, аскар болам, мажруҳ ва ғолиб
Ҳайтовур, бағримда экансан омон.
– Бир лаҳза тин олгил бу фурсат сен ҳам,
Жангдан бошинг чиқмас, бўлдингки бино.
Бирга эслашайлик фақат беалам,
Полкдошимдай азиз, эй аскар Дунё!..
Муҳтарам ўқувчим, гувоҳ бўлдим ман,
Икки қадрдон дўст юзлашар эди:
Кўклам эртасида ҳорғин ва ўйчан
Аскар