камолотга етказиб, вазифаси битганига ишонч ҳосил қилгач, Саййид Қайсари шаҳрига бориб, умрининг сўнгги йилларини узлатда ўтказмоқчи эди. Бироқ Мавлоно бунга кўнармикан?! Буни билган Саййид фикрини Мавлонога очиқ-ойдин айта олмаётган эди.
Саййид ёз кунларининг бирида хачирга миниб, муридлари ҳамроҳлигида Қўнё боғларини сайр қилишга чиқади. Йўлда кўнглидан “Бу ердан тўғри Қайсарига борсам…” деган ўй кечади, шу пайт кутилмаганда хачир сакраб, уни ерга қулатади ва оёғига қаттиқ шикаст етказади. Бу воқеани эшитиб, тезда етиб келган Мавлоно не кўз билан кўрсинки, устозининг оёқ суяклари синган. Шунда Саййид Мавлонога алам билан:
– Офарин, қандай яхши мурид, шайхининг оёғини синдиргай, – дейди. Мавлоно сукут сақлаган ҳолда, синиқларни ўраб-чирмаб, икки ҳафта давомида муолажа қилади. Шундан сўнг Мавлоно Саййиднинг кетмаслиги учун қаттиқ туриб олиш жоиз эмаслигини англаб етади.
Бир кун ўзаро суҳбат чоғида Мавлоно:
– Нега кетмоқчи бўляпсиз? – дея неча ойлардан бери сўрамоқчи бўлган саволини беради.
– Мана, сен энди барча нақлий ва ақлий илмларда тенги йўқ арслон бўлиб етишдинг, ўғлим… Мен ҳам ўзимча арслонман. Икки арслон бир жойда яшамагай. Шунинг учун кетмоқчиман. Мендан сўнг сенинг ёнингга буюк бир дўст келгай. Бир-бирингизга кўзгу бўлгайсиз. У сени ботиний оламнинг энг маҳрам пучмоқларига етаклагай, сен ҳам уни шундай оламда яшатгайсан. Бир-бирингизни тўлдиргайсиз ва ер юзининг энг буюк икки дўсти бўлгайсиз…
Устоз ушбу сўзларни айтаркан, Мавлоно кўзлари ёшга тўлиб тингламоқда эди. Айни дамда Саййид Бурҳониддин Шамс Табризий “зуҳур”идан хабар бермоқда эди. У сўзида давом этади:
– Оллоҳга ҳамду санолар бўлсинким, заиф ва ожиз бу қул сенинг тенги йўқ олим бўлиб етишганингни кўриш саодатига эришди. Қани, энди инсон руҳиятига янги бир ҳаёт бахш этгин-да, бу сурат олами ўликларига маъно ва севгинг билан ҳаёт бағишлагин…
1239 йилнинг эрта баҳорида Мавлоно шайхининг муборак қўлларини ўпиб, бир қанча муриди ҳамроҳлигида Қайсарига кузатади. У ерда уни шаҳар валийси Вазир Соҳиб Шамсиддин Исфаҳоний зўр тантана билан кутиб оларкан, шаҳар акобирлари Саййиднинг ҳузурига келиб, таъзим қилишади ва совға-саломлар тақдим этишади. Саййид бу совғаларга асло қўл урмай, фақирларга, етим-есирларга бўлиб беришни буюради.
Саййид Бурҳониддин Қайсарига келиб, узлатга чекинади. Мавлоно вақти-вақти билан бир неча бор устозини зиёрат қилиб, кўнглини олади. Қайсари халқи Саййидга жуда катта ҳурмат кўрсатарди. Ҳатто уни бир гал жоме масжидига имомликка тайинлашади. Бироқ Саййид Бурҳониддин намоз ўқиркан, баъзан соатлаб оёқда туриб қолар, рукуъ ва саждага борганда ҳам тағин анчагача ўрнидан турмай қолган ҳоллар бўларди. Жамоат унинг бу ҳаракатига бардош бера олмай қолганди. Шунда Саййид:
– Мени маъзур тутингиз… Мен ҳаяжонга берилган одамман… Тангрининг ҳузурида ўзимдан кечиб, сизларни унутиб қўяётирман. Мен имомлик қилолмайман. Сиз ўзингизга мувофиқ имом топинг, – дея жамоатдан узр сўраб, такрор ҳужрасига чекинади.
Ушбу