id="n172">
172
Szerzej na temat tej znajomości zob. B. Wacker, Die Zweideutighaft der katholischen Verschärfung. Carl Schmitt und Hugo Ball, [w:] Idem (red.), Die eigentlich katholische…, s. 124–45; A. Doremus, La théologie politique de Carl Schmitt vue par Hugo Ball en 1924, „Les Etudes Philosophiques”, 2004, nr 68, s. 57–63.
173
B. Nichtweiß, Erik Peterson. Neue Sicht auf Leben und Werk, Darmstadt 1994, s. 724–829; M. Nicoletti, Nowe spojrzenie na polemikę Erik Peterson – Carl Schmitt, „44”, 2012, nr 4, s. 44–72.
174
Szersze omówienie wszystkich tych znajomości (i innych, z mniej znaczącymi intelektualistami katolickimi) C. Schmitta zawiera rozprawa M. Dahlheimer, Carl Schmitt…, s. 480–569.
175
A. Koenen, Der Fall Carl Schmitt, op.cit., s. 32–83; R. García, Revolución conservadora…, s. 109–111; R. Mehring, Carl Schmitt im Archiv, [w:] A. Brockmöller, E. Hilgendorf (red.), Rechtsphilosophie im 20. Jahrhundert – 100 Jahre Archiv für Rechts– und Sozialphilosophie, Stuttgart 2009, s. 54–55.
176
D. Cumin, Carl Schmitt, op.cit., s. 38–39, 54–55, 67.
177
R. Mehring, Carl Schmitt. Aufstieg…, s. 110. Na temat szowinistycznego mitu „idei 1914 roku” zob. R. Kjellén, Die Ideen von 1914. Eine weltgeschichtliche Perspektive, Leipzig 1915; E. Troeltsch, Die Ideen von 1914, Berlin 1916; W.J. Mommsen, Der autoritäre Nationalstaat. Verfassung, Gesellschaft und Kultur des deutschen Kaiserreiches, Frankfurt am Main 1992, s. 407–421.
178
G.L. Ulmen, The Sociology of the State. Carl Schmitt and Max Weber, „State, Culture, and Society”, 1985, nr 2, s. 5 (tamże cytat z J. Habermasa); H. Hofmann, Was ist uns Carl Schmitt? [w:] H. Maier, U. Matz, K. Sontheimer, P.–L. Weinacht (red.), Politik, Philosophie, Praxis. Festschrift für Wilhelm Hennig zum 65. Geburtstag, Stuttgart 1988, s. 545.
179
Jest to pogląd szeroko przyjęty w literaturze – zob. np. J. Baxa, Romantik und konservative Politik, [w:] G.–K. Kaltenbrunner (red.), Konservatismus in Europa, Freiburg 1972, s. 443–468; G.–K. Kaltenbrunner, Der schwierige Konservatismus. Definitionen–Theorien–Porträts, Herford 1975, s. 169–222; J. Godechot, La contr–révolution. Doctrine et action, Paris 1984, s. 124–130; K. Lenk, Deutscher Konservatismus, Frankfurt 1989, s. 71–86; R. Skarzyński, Konserwatyzm, op.cit., s. 147–160. Z C. Schmittem w tej kwestii wprost, po nazwisku, polemizują tak znani specjaliści z zakresu niemieckiej myśli politycznej jak R. Aris, History of political Thought in Germany from 1789 to 1815, London 1936, s. 213–214; J. Droz, Présentation, [w:] Idem (red.), Le Romantisme politique en Allemagne, Paris 1963, s. 35. Do wyjątków należą opinie – bliskie tej C. Schmitta – że romantycy niemieccy byli buntownikami wobec wszelkiej rzeczywistości i nie dążyli wcale do odbudowy świata przedrewolucyjnego (H.S. Reiss, Introduction, [w:] Idem (red.) The Political Thought of the German Romantics, New York 1955, s. 9).
180
Z niepokojem zwrócił na ten element uwagę znany niemiecki naukowiec, a zarazem (wtenczas) liberalny nacjonalista F. Meinecke w swojej recenzji pracy C. Schmitta (Besprechung der Schrift „Politische Romantik”, „Historische Zeitschrift”, 1920, nr 121, s. 292–296).
181
W swojej książce o niemieckim konserwatyzmie M. Greiffenhagen pisze, że romantyk i legitymista to synonimy (Das Dilemma des Konservatismus in Deutschland, Frankfurt am Main 1986, s. 17).
182
Zob. np. H. Honegger, „Politische Romantik”, „Kölnische Volkszeitung”, 1924, nr 445 (13.06.1924.).
183
E. Przywara, Augustinismus und Romantik, „Stimmen der Zeit”, 1925, nr 109, s. 470–472.
184
Proponujemy tutaj, aby używany przez C. Schmitta termin „Okkasionalismus” tłumaczyć jako „przypadkowość”, będącą antytezą „przyczynowości”. C. Schmitt pisze bowiem, że „diese Systeme die »occasio«” stoi „im Gegensatz zur »causa«” (Politische Romantik, Berlin 1991 [1919], s. 123), czyli „okazjonalizm” stanowi zaprzeczenie sensowności świata działającego wedle logicznego mechanizmu przyczyna–skutek. Problemowi okazjonalizmu/przypadkowości C. Schmitt poświęca sporo miejsca w ibidem, s. 115–152. Nie jest to „okazjonalizm” w takim rozumieniu filozoficznym, jaki nadano temu terminowi w XVII wieku, czyli na oznaczenie – w postkartezjańskiej filozofii mechanicystycznej – kwestii relacji pomiędzy ciałem a duszą (zob. L. Chmaj, Okazjonalizm, Warszawa 1937; C. Kalita, Okazjonalizm Geulincxa i Malebranche’a a zagadka wolności, „Doctrina”, 2006/07, nr 3–4, s. 69–78).
185
C. Schmitt, Politische Romantik, op.cit., s. 92, 110.
186
Ibidem, s. 145, 157, 166–167, 170.
187
Ibidem, s. 160. Podobnie także s. 227–228.
190
Ibidem, s. 56–57. Pisze o tych oskarżeniach w literaturze m.in. L. Sauzin, Adam Heinrich Müller (1779–1829). Sa vie et son oeuvre, Paris 1937, s. 21, 148.
191
C.A. Ramirez, „Todos son genios”. La crítica a la estetización de la acción política en Carl Schmitt, „Revista de Estudios Sociales”, 2000, nr 34, s. 59–71.
192
C. Schmitt, Politische Romantik, op.cit., s. 172.
197
J.L. Villacañas, Poder y Conflicto. Ensayos sobre Carl Schmitt, Madrid 2008, s. 59. Szerzej na temat protestanckiej zasady sola Scriptura zob. np. M. Lienhard, Martin Luther. Un temps, une vie, un message, Genève 1991, s. 324–327; G. R. Evans, Problems of Authority in the Reformation Debates, Cambridge 1992, s. 37–69; U. Körtner, Theologie des Wortes Gottes. Positionen, Probleme, Perspektiven, Göttingen 2011, s. 72–89.
198
C. Schmitt, Politische Romantik, op.cit., s. 4.
199
Zob. np. M. Luter, Deutsche Schriften, T. II, Gotha 1816, s. 146–158. Szerzej na temat krytyki anabaptystów przez M. Lutra zob. np. M.–T. de Bussierre, Historie du luthéranisme, de l’anabaptisme et du régne de Jean Bockelsohn à Münster, Paris 1853, s. 18–25;
