ry deur die township-strate op soek na die regte huis, teen ’n veel meer besadigde tempo as waaraan hy gewoond is. Hy kan nie anders as om selfbewus te voel nie: hy word deur ’n linie van inwoners aangestaar namate die Aston deur hulle omgewing vleg. Hy dink nie daar is al ’n motor van eens ’n kwart van dié een se waarde deur hierdie knap straatjies nie.
Waar de hel is die plek tog? Hy is nie een vir uitklim en aanwysings vra nie, het nog altyd eerder langer gery en gesoek en self sy bestemming gevind. Die GPS het hom ook gefaal.
Hy laat sak die ruit. Hy’t die musiek sagter gestel, daarom kan hy hoor hoe stil is dit hier rond.
Skielik raak hy bewus van beweging regs van hom: die groen en wit van ’n geruite hemp wat vinnig aankom. Dis ’n outjie, seker so tien jaar oud maar klein vir sy ouderdom, wat kordaat tot by die motor draf. Hy klou ’n verskeidenheid handgemaakte draadornamente vas, waarvan hy een ophou.
“Cheap flowers for expensive lady friends!”
Basson onderdruk ’n grinnik. Jy moet hulle nooit aanmoedig nie. Die verergdheid is in elk geval terug toe hy sy kop skud.
“Ask me how much?” is die outjie se volgende skuif. Sy tande glim in die donker gesiggie.
Basson betrap homself dat hy tog antwoord, maar dit is: “No.”
“Fifty rand, but for you twenty.”
“I don’t have money.”
Die outjie kyk na die Aston en lag. En ja, goed dan, hy sou self gelag het as iemand in so ’n kar vir hóm daai verskoning gegee het.
“Liar,” kom die verdoemende opmerking. Maar dis goed so, laat dit dan die einde van die gesprek wees. Die outjie draai weg.
“Hey, wait!” roep Basson egter. Dit het immers al hoe duideliker geraak dat hy tog maar hulp nodig het.
Die outjie draai na hom toe, wag om te hoor.
“I’m looking for Thomas Ndlovu. His address is …”
Basson voel op die passasiersitplek vir die vel papier.
“Mister Ndlovu,” sê die outjie.
“Do you know him?” Hy moenie te gou hoopvol raak nie.
Maar: “Everybody knows Mister Ndlovu.”
“Can you tell me where he lives?”
Die outjie hou weer daardie draadblom op. Astrante klein swernoot. Basson gee ’n sug en haal ’n twintigrandnoot uit sy beursie.
Maar: “Fifty rand.”
“You just said, for me, twenty.”
En die troef: “And you just said you don’t have money.”
Dêmmit, hy geniet so half die outjie se houding. Haal dus maar ’n vyftigrandnoot uit en gee dit in ruil vir die blom waarvoor hy andersins nie vyftig sent sou betaal het nie.
“Happy?” wil Basson weet.
Onskuldig kom die antwoord: “No, my name is Lucky.” En sonder ’n verdere woord draf Lucky om die motor, maak die passasiersdeur oop en hop in.
Opgewonde beduie hy hoe Basson moet ry, glimlag breed, waai vir almal langs die pad.
Dan wys hy deur die voorruit: “Just over the hill. The one with the big shoe.”
Dan is ek hier, dink Basson. Eerste bestemming in die reisplan wat sy pa vir hom opgetrek het.
11
Dis seker ’n mooi huisie, maar op ’n klein en nederige manier, wat beteken dit is nie vir hóm mooi nie. Hy het lankal agtergekom nederigheid is ’n verloorder se beste poging tot waardigheid. Afgepleister en met ’n rietdak en houtpilare op die sementstoepie staan dit daar.
Teen die muur is ’n groot skoen wat as advertensiebord dien, en dit verklaar:
TOE-MA-SHOE’S
Hmm. Basson weet nie wat hy verwag het nie, maar nie dít nie. Toe-ma-shoe’s?!
In sy lewe was sy pa ’n man vol verrassings. Hy kon seker nie verwag het dit sou ophou met sy dood nie.
Hy hou voor die huisie stil, net betyds om te sien hoe ’n groep mense van verskillende ouderdomme by die voordeur uitkom. Hulle hou boeke vas en Basson lei af hulle was hier vir onderrig … en dat die aansienlik ouer man wat nou sy verskyning maak dit gegee het. Moet hy wees.
Inderdaad. ’n Jong meisie groet: “Thank you, Mister Ndlovu.”
Nog een: “See you, Mister Ndlovu.”
Hy glimlag: “And remember …”
“Knowledge is power!” voltooi hulle die mantra.
“Oh, I almost forgot!” sê die man. “Remember to bring your assignments on business marketing for next week. Tell the others as well.”
Nou sukkel hy egter om hulle aandag te kry, want hulle het Basson en Lucky opgemerk. En die Aston.
“Mister Ndlovu,” laat Lucky hoor, ingenome om die draer van sulke nuus te kan wees, “this rich man is here to see you.”
“Thanks, Lucky.” Die man kom nader gestap. Sy grys hare laat hom nie ouer lyk nie; inteendeel, daardie grysheid teen die donker vel gee hom ’n statige voorkoms wat nie getemper word deur die trui wat minder verslete dae geken het nie. Hy het diep kepe tussen neus en mond, moet wees van dikwels so breed glimlag soos nou.
Basson steek sy hand uit en glo darem hy lyk nie so skepties as wat hy voel nie. Die man ignoreer egter sy hand, gryp hom aan die skouer en slaan oor in Afrikaans:
“Jy lyk net soos jou pa, man!”
Die skouergryp word ’n hartlike druk en Basson kry ’n kloppie teen die blad op die koop toe.
Thomas Ndlovu staan terug. “Kom in.”
“I’ll watch your car, sir,” verklaar Lucky.
Basson stap ongemaklik by die voordeur in, die man se arm om sy skouer. Hy dink nié hy lyk soos sy pa nie.
Die interieur is nederig en is ’n gekombineerde sitkamer en werkswinkel, met oral teen die mure, absoluut oral, portrette en foto’s en sertifikate en al wat ’n ding is. Maar die eerste iets wat behoorlik sy oog vang, is ’n klein vertoonkas vol antieke asook moderne modelmotortjies.
Astons.
“ ’n Meesterstuk,” sê Thomas Ndlovu. “By verre die Britte se beste werk. Sit, asseblief.”
Nederige stoel ook, maar Basson maak so. “Dit klink asof jy my verwag het en my pa geken het?”
Hy kry nie ’n antwoord daarop nie, tog is die stilte nie ongemaklik nie. Die man het twee koppies uitgehaal.
“Melk, twee suikers?”
“Uuuhhh … Ja. Dankie.”
When in Rome, herinner Basson homself.
Thomas begin tee maak. “Ek en jou pa kom al ’n lang pad. Saam gestudeer. Hy’t vir my gesê jy gaan kom kuier. Net nie gesê wanneer nie.”
Basson wonder of die man geweet het só ’n besoek sal na sy pa se dood wees.
“Hy het ook vir my gevra om vir jou ’n paar skoene te maak. Nommer nege, nè?”
“Skoene?” vra Basson wat nou moeiliker sy verbasing wegsteek. Maar laat hy eers iets anders opklaar: “Julle het saam geswot?”
Thomas knik en gee sy koppie vir hom aan.
Basson gaan voort: “My pa het by Oxford studeer.”
Hy vermoed sy agterdog het gewys. Maar wat gaan hier aan? Vir iemand wat skoene maak om voor te gee dat hy aan Oxford gestudeer het …
Uit Thomas se reaksie