se rug en koppie steek net-net bokant die melk in die wit papbord uit. Hy knip sy groot oë en probeer uitklim. Sy dwarsvoete soek-soek na ’n vastrapplek, maar die bord is te glad en uiteindelik gee hy die stryd gewonne en baai hom behaaglik in die louwarm melk, soos ’n miniatuurkrokodilletjie in die son.
Christa moet haar kieste vasbyt om nie skaterend te lag vir die ongeloof op Gustav se gesig nie. Hy loer vinnig in Adolf se rigting wat hulle met ’n frons op sy voorkop dophou en sy oë op ’n skrefie trek om beter te kan sien wat aangaan. Gustav is dus genoodsaak om van die pap te skep en te eet om nie nou ’n duiwel wakker te maak wat nog slaap nie.
Christa sien hoe hy gril as hy na die pienk akkedis aan die ander kant van sy papbord kyk. Hy moet ’n paar keer sluk om die pap afgesluk te kry. Stefan, wat langs Gustav sit, druk sy servet vinnig oor sy mond en smoor sy lagbui in ’n aangesitte hoesie. Udo se ronde gesiggie vertrek spasties en ’n spiertjie spring wild aan die kant van sy mond sonder dat ’n geluid oor sy lippe klink.
Christa eet salig voort asof daar op hierdie aarde nog nooit ’n probleem was nie. Sy glimlag liefies met Adolf wat weer fronsend in hulle rigting kyk.
Adolf sal sy hele erfporsie daarop verwed dat iets aan die onderpunt van die tafel broei, maar hy kan niks sien waarop hy kan reageer nie. Hy gaan dis voort met eet en daar roer ’n saadjie respek in sy binneste. Hierdie klomp seuns sal haar nie ’n oomblik lank met rus laat nie, selfs nie eers die oggend toe hy die dooie molslang voor haar venster opgetel het nie.
Adolf probeer Bernard, styf en korrek teen die muur, se aandag trek. Dan moet hy sy oë vinnig knip. Hy skud sy kop in ongeloof. As dit nie absoluut verregaande was nie, sou hy kon sweer Bernard se liggaam skud liggies van ingehoue lag.
Sodra Gustav opmerk dat Adolf weer op sy kos konsentreer, draai hy hom baie effens skuins en kyk met smekende oë na Bernard.
Bernard kom formeel nader en neem Gustav se bord voor hom weg, maar daar is geen teken van enige emosie op sy gesig nie. Christa hou haar asem op in vrees dat hy nou die bord vir Adolf gaan wys, want dan is sy in net soveel moeilikheid as Gustav. Sy blaas haar asem stadig uit as Bernard die borde op mekaar pak asof hy van niks bewus is nie.
Daar is ’n vreemde, eerbiedige atmosfeer in die klaskamer. Nóg Christa nóg Gustav maak enige opmerking, maar hierdie ronde het sy loshande gewen en almal weet dit. Die vernedering maak dat Gustav se verstand oortyd werk om sy verlore aansien te herwin en dit besef Christa alte goed. Teen nege-uur ry Adolf se motor by die hekke uit en onmiddellik verdwyn die laaste druppel rustigheid soos mis voor die son.
Gustav raak uittartend en die ander kinders kraai van genot. Die ongeduld kriewel in Christa. Sy maan haarself tot kalmte en roep die jammerte vir die arme weeskinders in haar binneste op, sonder veel sukses.
Teen elfuur het sy ’n kloppende hoofpyn en haar laaste bietjie geduld is besig om deur te skaaf.
“Gustav!” Christa moet diep asemhaal om nie op hom te skree nie. “As jy net sal luister en hierdie kinderagtigheid staak, sal jy verstaan. Jy is doodeenvoudig moedswillig! Jy is ’n hoogs intelligente kind wat so ’n eenvoudige wiskundeprobleem binne sekondes behoort op te los … maar jy luister nie na ’n woord wat ek sê nie.”
“Ek is nie van plan om my tyd te mors nie.” Gustav is nou openlik astrant. “Hoe gouer ons almal kan teruggaan Duitsland toe, des te beter. Wie wil in elk geval op hierdie afgeleë, verlate plek bly?”
“Skaam jou, Gustav!” Christa is geskok. “Die baron is so goed vir julle. Julle leef hier in absolute luuksheid. Hy doen soveel vir julle …” Sy beduie met haar hand om die klas en die musiekkamers in te sluit.
“Hy doen ons nie ’n guns nie!” Gustav se mond trek smalend. “Ons het nie gevra om hier te wees nie. Ons het almal geld, enigeen sou ons versorg het. Buitendien gee hy niks vir ons om nie! Hy is net vol van sy eie ou haat! Ons … ons bestaan nie eers vir hom nie!” Gustav se stem breek effens en Christa wens dat sy hom styf teen haar kan vasdruk.
“Dit … dit is darem nie waar nie, Gustav …” Christa probeer onhandig paai, want haar hart stem honderd persent saam met Gustav. “Julle is tog baie beter af hier as in ’n staatsweeshuis …?”
“Beter af?” Gustav snork sarkasties. “Geen weeshuis kan so erg wees nie. Dáár sal ’n mens darem seker geregtig wees om asem te haal.” Daar is ’n ongetemde opstandigheid in Gustav wat ’n moederlike vrees in Christa ontketen. Hy staan op en stap by die deur uit sonder om weer in haar rigting te kyk.
Christa roep hom nie terug nie. Hy sal hierdie woede eers uit sy gestel moet kry. Sy draai na die klas wat haar stil aankyk en haar woordeloos uitdaag om ’n standpunt in te neem. Vir hulle sien sy egter kans. In Gustav is daar iets wat haar bang maak … sy’s bang dat iemand dit tog gaan regkry om hom heeltemal te breek.
“Ek dink ons moet vandag ’n bietjie sing!” sê sy op die ingewing van die oomblik, moeg vir hierdie voortdurende kragte meet met die seuns. “Kom, kom ons gaan musiekkamer toe.”
Christa staan verwonderd na die seuns en kyk wanneer hulle die eerste liedjie sing. Hulle het soos handomkeer verander. Hulle oë blink van lewenslus en hulle stemme is suiwer en klankryk … hulle hele wese lewe!
Sy kan haar self skop dat sy nie vroeër met die sang begin het nie. Die seuns het al hulle frustrasies en kwaadwilligheid buite die musiekkamer gelos en is nou soos klei in haar hande.
Haar bewondering groei soos hulle die een liedjie na die ander sing. Sy sal wat wil gee om die volledige Abendruhe-koor te kon hoor. Dit moes sy oorsprong in die hemel gehad het.
Skielik bly die kinders tjoepstil en almal kyk met groot oë na die deur. Adolf staan oordonderend met sy arms hoog oor sy bors gevou en daar is ’n ontsierlike frons op sy voorkop. “Gaan terug klas toe!” beveel hy en die kinders val behoorlik oor hulle voete om onder sy streng oë uit te kom. “Net ’n oomblik, Fräulein,” keer hy as sy agter hulle wil aanstap.
Sy gaan staan kop onderstebo soos ’n kind wat verbrou het. “Sang is ’n deel van musiek en dit word in die namiddae beoefen. Ek het werklik gedink dat u so ’n eenvoudige reëling sou verstaan. Klaarblyklik het ek my misgis,” sê hy sarkasties. Christa sug moedeloos maar antwoord hom nie, want dit sal tog geen doel dien nie.
“Ja, baron!” Sy lig haar ken en stap by hom verby. Hy kyk haar stil en fronsend agterna en volg haar dan met lang treë wanneer sy by die klaskamer ingaan. Hy gaan staan in die deur en sy oë soek deur die klas.
“Waar is Gustav?” vra hy kwaai asof hy verwag dat sy hom in haar roksak wegsteek.
Die kinders kyk smekend na haar en Christa haal diep asem. “Ek het hom gestuur om plante te gaan versamel by die dam. Peter, gaan roep hom asseblief! Ek sal hom na u toe stuur sodra hy terug is,” sê sy styf en onpersoonlik.
Peter maak sy ruggie hol as hy by die baron verbyskuif en drafstap af dam toe. Adolf draai om en sonder ’n verdere woord stap hy weg.
Dit is maklik tien minute later dat Christa vir Peter en Gustav sien aankom. Daar is ’n geslotenheid oor Gustav se gesig as hy inkom en hy kan haar nie in die oë kyk nie. Peter moes hom vertel het dat sy hom nie by die baron verkla het nie.
“Die baron wil jou spreek, Gustav,” sê sy doodgewoon asof daar vandag geen onderonsie was nie. Gustav knik en stap stil by die deur uit, al die aggressie uit sy houding uit.
Asof dit die keerpunt was, neem die poetse geleidelik af. Gustav, hoewel stil, is ook nie meer so uittartend nie. Haar waaksaamheid verslap geleidelik wanneer die volgende tien dae sonder voorvalle verloop. Maar dat sy nie leer nie, gaan haar verstand te bowe! Sy is mos darem al lank genoeg ’n onderwyseres dat sy moet weet, wanneer jy op jou gerusste is, slaan hulle weer toe.
Hoekom sy so bang is vir ’n muis, kon sy nog nooit verklaar nie. Niks anders maak haar so vreesbevange nie. Dis toe sy niksvermoedend een oggend haar tassie op die tafel tel en dit oopmaak, dat die vaal veldmuis verskrik oor haar hand spring en tussen haar voete deur skarrel.
Sy gil hoog en onvroulik. Die verskrikte muis skrik egter net so groot en probeer teen