Evliya Çelebi

Evliya Çelebi Seyahatnamesi’nden Seçmeler


Скачать книгу

“Olanlar” Arbat Elleri’ndedir. Sacut kavmi Curgana Elleri’ndedir. Badrak’lar Or ağzı Elleri’ndedir. Dayır kavmi Gözleve Elleri’ndedir. Bu anılan ellerin her biri bir sancaktır.

      Kefe Eyaleti

      Kırım yarımadasının yarısı Osmanlıların hükmünde olup 8 sancaktır, ama sancaklarını voyvodalar idare ederler. Balıklava sancağı, Balıklı, Kerç sancağı, Taman Adası sancağı, Çerkez Şıfage Sancağı, Balısara sancağı ki Ruslar harap etmiştir, Azak sancağı. Kefe paşası Azak’ta oturur. Kefe defterdarı vardır ama diğer divan memurlarından meratip sahipleri yoktur.

      Kıbrıs Eyaleti

      7 sancaktır. Dördü has ile, üçü sâlyâne ile idare olunur. Hazine defterdarı, tımar defterdarı, defterdar kethüdası, defter emini, çavuşlar kethüdası, alaybeyi, çeribaşıları vardır. Has ile idare olunan sancaklar: İçeli, Tarsus, Aliye, Sis’tir. Sâlyâne ile idare olunanlar: Gerenbe, Baf, Magusa ve Lefkoşa’dır. Lefkoşa, paşa sancağıdır. Kıbrıs adası, çevresi 770 mil olan ulu bir adadır. 30.000 İslam askeri, 150.000 keferesi vardır.

      Girit Adası Eyaleti

      1080 tarihinde, IV. Sultan Mehmed’in kılıcı ile Köprülüoğlu Fazıl Ahmed Paşa tarafından üç yılda, zorla ve kahırla Kandiye Kalesi fethedildi.144 Çevresi 777 mil olan ada 70 kalesiyle zapt edildi. Yazılış sırasında itibar olunan sancaklar şunlardır: Hanya sancağı, Resmo sancağı, Silne sancağı. Bu eyalet büyük olduğu için 40.000 kul, 1 yeniçeri ağası, 1 veziri, 1 mal defterdarı, tımar defterdarı, defter emini, çavuşlar kethüdası, çavuşlar emini, çavuşlar katibi, ruznamecisi, alaybeyileri, çeribaşıları vardır. Hâlen 7 vezir, 40.000 askerle muhafaza olunur.

      Конец ознакомительного фрагмента.

      Текст предоставлен ООО «Литрес».

      Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную версию на Литрес.

      Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.

      1

      “Ey ümmetim! Sana selam olsun.”

      2

      “Ey Tanrı’nın elçisi ve milletlerin efendisi, size selam olsun.”

      3

      Hicri 1015 (= 9 Mayıs 1606-27 Nisan 1607) tarihinde ölüp Edirnekapı Camisi haziresinde gömülen Osmanlı şairi Hakani Mehmed Bey’in Peygamber hakkındaki manzum “Hilye-i Şerife” adlı eseri ki şiir bakımından kuvvetli eserdir ve 1007’de (= 4 Ağustos 1598-23 Temmuz 1599) telif edilmiştir.

      4

      Ey kardeşler! Size selam olsun.

      5

      Dördüncü Murad, Revan Seferi için ordusu ile Üsküdar’dan 28 Mart 1635 tarihinde hareket etmiştir.

      6

      Sadrazam (= Büyükvezir) vekili. Sadrazam seferdeyken ona vekâlet ederdi.

      7

      Molla “büyük dereceli kadı” demektir. Kadıların idari vazifeleri de vardı.

      8

      Dördüncü Murad, 1635 yılının son günlerinde İstanbul’a dönmüştür.

      9

      “Ey danış! Dua edip bu yapının tarihini söyledim:

      Dünya durdukça göğe benzeyen bu bina da dursun.” demektir. Buradaki “daniş” kelimesinin, beyti yazıp ebcedle tarih düşüren şairin mahlası olması gerekir. Fakat IV. Murad çağında bu mahlası taşıyan bir şaire rastlamadım. Belki de kelime asıl manası ile, yani “bilgili adam”, “anlayan adam” yerinde kullanılmıştır.

      10

      Revan, 8 Ağustos 1635’te alınmış olup haber İstanbul’a ağustos sonunda ulaşmış olmalıdır.

      11

      Hüseyin Baykara, Aksak Temirliler hanedanının son

      Horasan kolu padişahlarından olup merkez edindiği Herat’ta 911’de ölmüştür. Zamanı ilim ve sanat bakımından çok üstün bir çağ, Hüseyin Baykara da hem şair, hem bilgin, hem zevk ehli bir hükümdar olduğundan güzel ve seviyeli meclisleri ün salmış; şiirli, müzikli, içkili meclislere Baykara Meclisi demek Osmanlılar’da da âdet olmuştur.

      12

      Zira, Türkçe arşının aşağı yukarı karşılığıdır ve şöyle böyle 75 santimetreye tekabül eder.

      13

      Öncekinin aynı.

      14

      Madyan oğlu Yanko, İstanbul’un efsanevi kurucusudur. Osmanlı tarihlerinde, bilhassa anonim tarihlerde (yani Tevarihi Ali Osmanlarda) bundan uzun uzadıya bahsolunur.

      15

      Yanko hayali bir şahıs olduğuna göre Evliya Çelebi’nin gördüğü zincir parçaları herhâlde Bizanslıların Fatih’e karşı kullandıkları savunma zincirleri olacak.

      16

      Burası şimdiki “Fener” olabilir.

      17

      Padişahların kılık değiştirerek (tebdili kıyafetle) çıktıkları kapı olacak. “Tebdil gezmek” deyimi son yıllara kadar kullanılırdı.

      18

      Hadyan oğlu Yanko’nun veziri.

      19

      Evliya Çelebi’nin bu büyük yanlışları o sırada Osmanlı aydınlarındaki tarih bilgisinin durumunu gösterir.

      20

      Arap harfleriyle ve ebced hesabı ile 699 çıkar ki Osmanlılar’ın hicri tarihle müstakil oldukları yıl diye kabul olunmuştur. Bunun doğru olmadığı, Osmanlı Uç Beyliği’nin miladi 1336’ya kadar İlhanlı Devleti’ne bağlı olduğu bugün bilinmektedir.

      21

      Osman Gazi’ye verilen “Osmancık” adının nereden çıktığı kesin olarak belli değildir. Belki bir sevgi nişanesidir.

      22

      Evliya