dolup haremden yetişti. Şam’a, oradan Mısır’a gitti. Oradan donanma ile Hindistan’a gidip Bender-i Diyü ve daha nice kaleleri Portekizlilerden alıp Hind racasına hediye etti. Birçok ganimet malıyla Yemen’deki Aden İskelesi’ni fethetti. Özdemir Bey ile birlikte Habeş’i86 aldı. Sonra İstanbul’da büyükvezir oldu.
Büyükvezir Ahmed Paşa, Arnavut kavmindendi. Tedbir, cesaret ve gösterişle meşhur bir vezirdir. Harem-i hümayundan kapıcıbaşılığı ile çıkıp yeniçeri ağası, Rumeli valisi, sonra büyükvezir oldu. Acem Şahı Şah Tahmasb’ı gece baskını ile bozdu. Sonra Tımışvar’ı fethetti.
Büyükvezir Kalın Ali Paşa, Hersek sancağında Perçe kasabasındandır.87 Saraydan Kapıcıbaşılıkla çıkıp yeniçeri ağası, Mısır valisi, ondan sonra büyükvezir oldu. Çok iri yarı adammış.
Sonra Sokullu Koca Mehmed Paşa büyükvezir oldu. Bosna sancağında “Sokol” yani “Şahin” kasabasındandır.88 Harem-i hastan kapıcıbaşı olarak çıktı. Nice sancak beyliğinde, Rumeli eyaleti valiliğinde bulundu. Neticede üç padişaha 40 yıl89 büyükvezir olup bir mahlul90 getiren Serhadli fedai onu Kubbe Altı’nda bıçakla birkaç yerinden yaralayarak öldürmüştür.
Büyükvezir Olmayan Kubbe Vezirleri
Gebze’de imaret ve cami yapan Vezir Mustafa Paşa (= Çoban Mustafa Paşa) Bosnalıdır.
Vezir Ferhad Paşa, Arnavut asıllıdır.
Vezir Koca Kasım Paşa, Süleyman Han’ın şehzadeliği sırasında defterdarı, sonra lalası oldu. İhtiyar olduğu için dördüncü vezir olup Selanik’te emekli iken orada bir cami yaptırıp öldü.
Vezir Hain Ahmed Paşa, Arnavut’tur. Harem-i hümayundan çıkıp yeniçeri ağası, Belgrad fethinde Rumeli valisi oldu. Sonra Mısır’da asi olup Babı Zuveyl’de asıldı.
Vezir Güzelce Kasım Paşa, haremden çıkıp vezir olarak Mora Adası’nda Anaboli Kalesi’ni üç yıl kuşatıp fethetti. Sonra İstanbul civarında Kasımpaşa kasaba ve camisini yaptırdı. Burası Kasımpaşa adıyla anılır.
Vezir Hacı Mehmed Paşa, Budin veziri iken bir Yahudi hekim, zehirli şerbet verip öldürdü. Sonra “Mehmed adında kırk adam zehirledim.” diye itiraf ederek öldürüldü. Mehmed Paşa, Budin’de gömülüdür.
Vezir Hüsrev Paşa, Koca Lala Mustafa Paşa’nın büyük bir adamıdır.
Önce çeşnigirbaşı, sonra kapıcılar kethüdası, Rumeli ve Mısır valisi oldu.
Vezir Hadım İbrahim Paşa nezaket ve edep sahibi, ağırbaşlı, ihtiyar, cesur bir vezirdi. Silivri Kapısı’nın iç yüzündeki cami onun hayratıdır.
Vezir Hadım Haydar Paşa, Haremi Hasta Kapı Ağası iken dışarı çıkarılıp Şehzade Mustafa öldürüldüğü zaman91 ona meyli var diye itham olunarak azlolundu. Hersek sancağında emekli oldu. Bilgi sahibi, söz eri, yoksulları seven büyük bir vezirdi.
Vezir Palak Mustafa Paşa, Bosnalıdır. Arnavutça “palak”, “koca” demektir.92 O adla lakaplı, öfkeli ve cesur bir vezirdi. Mısır veziri ve kaptan oldu. Eyüp’te gömülüdür.
Vezir Damad Ferhad Paşa, Şehzade Mehmed Han’a damat olmuştur. Eski Saray’dan bir köşesini bölüp Sultan Bayazıd civarında bunlara bir saray yaptılar. Hattat olduğu için Mushaf yazıp onunla geçinmiştir. Bir Mushafı hâlâ Bayazıd Han Türbesi’ndedir.
Vezir Mustafa Paşa,93 Halid İbni Velid neslindendir. Şemsi Paşa’nın kardeşidir ve ondan büyüktür. Haremde yetişip çakırcıbaşı olmuştur. Rumeli eyaleti valisi olarak Malta üzerine kumandan tayin edilmiş, fethedemeden gelince hacca giderek orda ölmüştür. Babam tarafından gömülmüştü.
Süleyman Han’ın Beylerbeyleri
Behram Paşa: İç oğlanları taşla vurup kendisini şehit ettilerse de sonra hepsi öldürüldüler.
Davud Paşa: Mısır valisi iken merhum oldu.
Üveys Paşa: Şam beylerbeyi iken merhum oldu.
Dukaginoglu Gazi Mehmed Paşa: Mısır valisi oldu.
Öteki Üveys Paşa: Yemen kumandanı iken Aden şehrinde öldü.
Eşkiya Pehlivan Hasan’ın eliyle şehitlik kadehini içti.
Özdemir 94 Paşa: Mısır Sultanı Gavri’nin akrabasından Çerkez asıllı, cesur ve yiğitti. Habeş fatihidir.
Yahya Ömer Paşa: Belgrad’da camisi, imaretleri ve nice hayratı vardır.
Gazi Kasım Paşa: Süleyman Han, Beç95 Kalesi’ni kuşatıp kışın şiddetinden fethedemeyip dönünce bu Gazi Kasım Paşa 12.000 serdengeçti96 ünlü bahadır, yarar yiğitlerle Almanya’ya daldı. Üç ay yağma ve talan edip kâfirlere rahne verirken beri tarafta Süleyman Han, Cankurtaran Kalesi’ne düşüp can kurtardı. Gazi Kasım Paşa’nın bütün adamları Almanya’da şehit olup kendisi üç kişiyle Venedik ülkesinin Osek97 Kalesi’ne geldi. Ben o şehitleri Alman diyarında nice yerde ziyaret etmişimdir.
Güzelce Rüstem Paşa: Haremden çıkıp yeniçeri ağası, sonra Budin valisi olmuştur.
Süleyman Paşa: Haremden yetişip İstolni Belgrad’da Gölbaşı muhafazasında merhum olup kale kapısı önünde gömülüdür.
Osman Paşa: Has Saray’dan çıkmıştır. Çerkez asıllı yarar adamdı. Nahçıvan seferine Şah ordusuna gece baskını yaptığı için kendisine Erzurum eyaleti ihsan olundu.
Gazi Hasan Paşa: Yemen ve Habeş’e gitti. Sonra Tımışvar valisi oldu.
Solak Ferhad Paşa: Bağdat valisi iken orada öldü.
Baltacı Mehmed Paşa: 98 Bosnalıdır. Bağdat’tan azlolunup İstanbul’da öldü.
Hurrem Paşa: Bosnalıdır.
Pir Paşa: Ramazanoğullarındandır.
Musa Paşa: İsfendiyar hanedanındandır. Erzurum valisi iken Gürcü Keferesi savaşında şehit oldu.
Hadım Ali Paşa: Mısır valisi iken merhum oldu.
Arslan Paşa: Lala Mehmed Paşa’nın oğludur. Budin Baruthanesi’ni bu yaptırmıştır. Tatavpapa Kalesi’ni kâfirlerin istila etmesi üzerine suçlu sayılmış ve Süleyman Han’ın otağı önünde öldürülüp şehitler zümresine katılmıştır.
Ayas Paşa: Büyükvezir Koca Sinan Paşa’nın kardeşidir. Haremden yetişip sonra öldürüldü.
Eski Behram Paşa: Bağdat valisi iken şöhret bulmuştur.
Ahmed Paşa: Haremden çıkıp 20 yıl Anadolu’da hâkim olmuş, Ankara’da bir hamam ve bir Mevlevihane yaptırmıştır.
Ulama Paşa: Teke Eli’nden Acemlere tutsak düşüp sonra han oldu. Oradan Anadolu’ya kaçıp kendisine Lipva sancağı ihsan olundu. Orada 40 gün düşman kuşatmasına karşı koyup çaresiz kalarak kaleyi kâfirlere teslim etti. Aman ile dışarı çıkarken