voor sy bed te lui indien hy gedurende die nag iets nodig het.
Lizelia is verbaas oor sy behendigheid. Hy kan so baie dinge self doen. Terwyl hy later bad, hang sy gou die klere wat hy uitgetrek het in die kas en maak sy bed gereed vir die nag. Dan wag sy dat hy moet klaar bad sodat sy hom kan help om in die bed te klim.
Lizelia is doodmoeg toe sy die lig voor haar bed teen eenuur die nag afskakel en haar oë sluit. Dit is vir haar ’n salige gedagte dat sy haar op die oomblik in haar eie vaderland bevind, saam met die man wat sy met haar hele wese bemin. Sy wens hulle kan vir altyd hier in Suid-Afrika kom bly – ver van sy geliefde Francesca af.
Daardie nag droom Lizelia sulke wonderlike drome oor haar en Edoardo dat sy spyt is toe sy om sewe-uur die volgende oggend wakker word en besef dat alles maar net ’n droom was. Sy lê etlike minute in die vervoering aan haar wonderlike droom en dink, toe dit haar meteens tref dat sy verantwoordelik is vir die baron se welstand. Sy val amper uit die bed in haar haas om op te staan en by die badkamer te kom.
Dit neem Lizelia nie lank om aan te trek en gereed te maak vir die vroeë oggendkoffie wat nou enige oomblik bedien sal word nie. Die kelner bring dan ook die koffie stiptelik om halfagt.
Sy klop moes Edoardo wakker gemaak het, want hy lê nikssiende na die plafon en staar toe Lizelia sy kamer binnekom.
“Môre!” sê sy vriendelik. “Het jy darem goed geslaap?”
“Soos ’n klip,” glimlag hy. “Maar waarom is jy so vroeg uit die vere? Ek hoor nog niemand in die hotel lawaai nie, dus moet dit nog baie vroeg wees.”
“Ja, dit is nog vroeg,” erken sy. “Maar ek het skielik onthou Mario staan altyd vroeg op om jou te versorg, en ék is mos nou jou lyfkneg. Terloops, ek het vir jou koffie gebring.”
Hy kom orent, hou sy hand vir die koppie uit en sê skertsend: “As jy so aanhou, sal ek jou beslis ’n salaris moet betaal, ou meisietjie.”
“Jy betaal my alreeds ’n salaris wat ek nog nooit verdien het nie,” herinner sy hom.
“Dit is nie ’n salaris nie, dit is ’n toelaag vir jou grimering en ander klein dingetjies wat ’n dame moet hê,” help hy haar reg.
“Wel, ek weier om nog meer van jou te ontvang,” sê sy ernstig. “Ek is alreeds kniediep in die skuld by jou. Jy het al die koste vir my moeder se operasie en begrafnis gedra, en ek het nog niks gedoen om dit te verdien nie.”
“Jy gaan dit nou tydens ons verblyf hier in jou vaderland, as my oppasser verdien, Lizelia,” stel hy haar dadelik gerus. “Daarna wil ek nooit weer ’n woord daaroor hoor nie. Verstaan ons mekaar?”
Sy knik en sê sag: “Ja, ek verstaan, Edoardo.”
Hy ledig sy koffiekoppie en sê dan saaklik: “Ek dink ek sal ook maar opstaan. As jy nie omgee nie, kan jy my tot by die badkamer se deur neem. Ek sal dit waardeer as jy daarna my klere op hierdie kant van die bed in die regte volgorde sal neersit – begin maar by die sokkies en die onderklere. Ek veronderstel jy weet darem wat ’n man dra.”
“Ja, natuurlik, ek het darem ’n pa gehad!” sê sy goedig. “Sal ek daarna ’n oproep Italië toe bespreek? Mario-hulle sal seker bly wees om te hoor dat jy veilig hier aangekom het …”
“Jy bedoel dat óns veilig hier aangekom het.”
“Ek is nie so belangrik nie. Dit is oor jou veiligheid wat almal in die kasteel besorg is,” sê sy sag. “In elk geval, moet ek reël dat al ons maaltye in die privaatsitkamer bedien word?”
“Dankie, Angelo het alreeds daardie reëlings getref. Maar sê my: Weet jy darem hoe om ’n man se das te knoop?”
“O, baie goed,” sê sy met ’n sagte laggie. “Op skool moes ek self in die winter ’n das dra. Moenie bekommerd wees nie: Ek sal jou selfs kan skeer ook as ek ’n elektriese skeermes gebruik. Ek het my oupa dikwels geskeer toe hy bedlêend was.”
“Ek sal jou oupa eers bel om te hoor of jy ’n goeie barbier is,” spot hy met ’n glimlaggie.
Terwyl hulle gesels, trek sy die edelman se pantoffels liefdevol vir hom aan en help hom dan om sy kamerjas aan te trek. Daarna lei sy hom na die badkamer toe, waar alles vir hom gereed is.
Dit is vir Lizelia net so aangenaam om weer tussen haar eie familie te wees as wat dit vir hulle is om haar weer in hulle midde te hê. Haar ouma kan nog nie praat nie, maar Lizelia kan die blydskap in haar oë lees.
Om Edoardo se onthalwe praat almal Engels. Lizelia gee vir haar grootmoeder ’n paar foto’s wat met haar moeder se begrafnis geneem is, en ook een van haar en Edoardo se huwelik. Sy hou die foto’s vas sodat haar ouma daarna kan kyk, en sit hulle daarna op die bedkassie neer sodat haar oom en tante dit ook later kan besigtig. Dan vertel sy haar van haar lewe in Italië – sommer klein dingetjies waarin haar ouma sal belang stel.
Edoardo vertel ewe trots vir die ou dame hoe ’n uitstekende oppasser haar kleindogter is en dat hy dit maar eers vanoggend uitgevind het.
Hulle kuier by die sieke totdat dit haas tyd is vir middagete. Met die belofte dat hulle haar weer later die middag sal besoek, groet hulle en keer weer terug hotel toe.
Ouma Amalia sterk vinnig aan en Edoardo en Lizelia besoek haar gereeld twee maal per dag. Lizelia is verbaas om te sien hoe Edoardo hierdie kuiertjies geniet. Hy gesels graag met ouma Amalia, en toe sy haar spraak op die vierde dag weer herwin, moet Edoardo haar alles omtrent sy land vertel, want sy vra hom uit na alles.
Agt dae nadat hulle in Pretoria aangekom het, ontvang Edoardo ’n kabelgram uit Italië. Daar is sake wat dringend sy aandag vereis, en Angelo vra hom om so gou moontlik terug te gaan.
Ouma Amalia is sommer dadelik in trane toe sy hoor dat haar kleinkinders al weer die volgende dag moet vertrek.
“Ek kan nie verstaan dat julle so ver gereis het om net agt dae hier te bly nie, Edoardo,” kla die ou vroutjie met ’n tranerige stem.
“O, maar ons het nie hierdie reis onderneem vir pret en plesier nie, donna Amalia,” herinner Edoardo haar goedig. “Ek en Lizelia het ons hierheen gehaas om vir jou te kom sê dat jy nie nou al die tydelike met die ewige moet verwissel nie, want ons verwag volgende jaar ’n lang besoek van jou. Voor die sneeu volgende jaar begin val, moet jy veilig by ons in die castello wees. Is dit ’n belofte?”
“Ons moet eers wag en sien of ek daardie tyd nog lewe, Edoardo,” skerm die ou vroutjie. Sy wil darem nie ruiterlik aan die wêreldwyse man erken dat sy te bang is om ’n voet op ’n skip of ’n vliegtuig te sit nie!
Lizelia se oom en tante is net so teleurgesteld omdat hulle die volgende oggend al weer moet vertrek. Gustav bied gulhartig aan om hulle by die lughawe te besorg; daarna moet Lizelia in aller yl hulle tasse gaan pak. Sy is so besig om alles gereed te maak vir hulle vertrek dat daar nie tyd is vir trane of hartseer nie. Eers toe die vliegtuig vroeg die volgende dag van die lughawe af opstyg, tref dit haar dat sy haar land en haar mense miskien vir ’n baie lang tyd nie sal sien nie.
Lizelia is stil en afgetrokke, sodat Edoardo later besorg vra: “Waarom is jy so stil, kleintjie? Voel jy hartseer omdat ons besoek aan jou familie so gou verby is?”
“Ag, ’n mens voel seker maar altyd hartseer wanneer jy jou geliefdes moet agterlaat,” sê sy met ’n klein stemmetjie. “En ouma Amalia het behoorlik weggekwyn sedert ek haar laas gesien het – natuurlik is dit my moeder se skielike dood wat daarvoor verantwoordelik is. Ek glo nie sy sal nog lank lewe nie, Edoardo.”
“Jy is net moeg en hartseer, daarom dat jy so pessimisties is, ou meisietjie,” troos Edoardo besorg. Hy plaas een arm om haar smal skouertjies en trek haar saggies in die kring van sy arm. “Leun met jou kop teen my skouer en probeer om ’n rukkie te slaap. Ek verseker jou dat jou grootmoeder nog lank genoeg sal lewe om jou eerste kind te help grootmaak. Sy is maar sewentig, en dit is nie so vreeslik oud nie.”
“Dis waar, sewentig is nie so oud nie, Edoardo, maar sy is baie broos en tingerig …”
“Sy