met die wit klere dit nie moet sien nie. Iets soos ’n plat pakkie vleis of ’n groot sjokolade.
Wat hulle nou wáár gesteel het? wonder Saais.
Die vrou kom nader, steek van ver af haar hand uit. “Aangename kennis,” sê sy, “ek is Lorna, en daai is Frank. Ons toer bietjie.”
Vieserig vat Saais die hand. Hy voel die skurfte van óú vuil en laat los dadelik weer. Daar kom ’n paar gilletjies van die baan se kant af – die besoekende vroumense is opgewonde. Dit gee Sannie uitkomkans. “Hulle het my nodig dáár,” sê sy en druk Saais liggies in sy rug.
Saais knik, hy verstaan. Sy gaan natuurlik die pepersproei haal wat sy met haar saamdra. Hy het haar lankal gesê dit moet altyd deel van haar handsak se inhoud wees, saam met die lipstiffie en die klein spieëltjie en die pakkie mentlekkertjies en al die intieme ou goetertjies wat vrouens maar met hulle saamdra. Maar terwyl hy nog voor die vreemde vrou staan wie se gesels klaarblyklik nou opgedroog het, hoor hy Sannie van die veranda af roep: “Gert! Gert! Hier agter sit twee en drink! Jy moet die polisie bel!”
Gert? Vir wat sal sy dit nou aan hóm gaan rapporteer? Hy hoor Gert se antwoord, maar kan nie uitmaak wat hy sê nie. Seker te bang om self te kom kyk. Maar Sannie laat haar nie onderkry nie: “Nee, ek help vir Saais om hulle dop te hou!” hoor hy haar. “Wil jy nie gou bel nie?”
Steeds hoor hy nie wat Gert sê nie, maar dis nie lank nie, toe staan Sannie weer by hom. So half agter hom, asof sy by hom kom skuil. Hy hoor hoe haar asem jaag.
Intussen het die man onder die boom ook nou opgestaan. Lank en maer en vuil. Hy buk en tel die pakkie op wat die vrou laat val het. Dit verdwyn in die Spar-sak.
“Hulle is onskadelik, Sannie,” stel Saais haar fluisterend gerus. Maar toe hoor hy ou Gert se hinkstap in die klubhuis, en dan die harde klop teen die kombuisie se ruit. “Haai! Hoei!” skree Gert, “dis nie ’n sjebien dié nie!”
Toe verskyn hy langs Sannie. Saais hoor hoe hard hy asemhaal, die ou suurstofdief. “My kwit, Sannie!” hyg Gert. “Dis dan wit mense! Vir wat sê jy nie so nie?” Hy druk verby Saais. “Goeiemôre, mense, kan ek julle help?”
Die vrou tree weer vorentoe, hand uitgestrek. “Môre, môre,” groet sy entoesiasties. “Kyk dan nou so, Frank. Al hierdie mense dra wit klere.” Sy pomp Gert se hand. “Real life angels, all of them. Jy’t nog never so iets.”
“Tell your angel how he can help,” sê die man kortaf.
Sy skud haar kop en klap met haar tong in Gert se rigting. “Meneer moet hom maar verskoon, ons is deur diepe waters hierdie laaste.” Sy hou haar hand voor haar oë en snuif. “Diepe waters.”
Saais sien hoe sy deur haar vingers na Gert loer. Kansvatter. Maar die engel is natuurlik te onnosel om dit agter te kom.
“Anyways, die misdadigers regeer mos hierdie land. Kômmin skelms. Wat alles vat …” Haar stem breek.
’n Gesoute aktrise, dink Saais, nie sonder bewondering nie. En sy slaan die presiese noot om Gert se simpatie te wen. “Alles, Meneer,” sê sy. “Hulle steel ál ons.” Nou snik sy. “Geld, klere, alles. Hulle steel tot van arm mense soos ons. Kyk!” Sy hou haar hande voor haar uit, palms na bo. “Hulle het ons kaal gemaak, Meneer. Ons is nou so arm soos … soos ou Jonas van die Bybel.” Sy huil sulke láng hie-hie-geluide.
Dit is te veel vir Gert Esterhuizen. Hy draai terug na sy twee klubmaats toe. Wat nou? beduie sy opgetrekte skouers.
Sannie sê net: “Haai, siestog, ja.” En toe glip sy by die kombuis in en kom dadelik terug met een van Piet Paai se skinkborde, die kleefplastiek nog styf daaroor getrek. Dit is deel van die middagete-borg wat Gert beding het. “Ons kan dié seker afstaan,” sê sy, “ek meen, ons Christelike plig, en als … Of hoe, Gert, jy moet maar sê, jy is tog … ek meen, jy het tog …?”
Voor Gert enigiets kan sê, het die vrou reeds die skinkbord beet. Bietjie vir bietjie trek sy dit uit Sannie se hand uit.
Die man het sy wit plastieksak in die hand; hy wil loop. “Lorna, tell your friends they can go back to heaven now.” Hy beduie na Gert. “Unless this archangel here can organise me a dop.”
Dit gee die deurslag. “Vat terug daai kos, Sannie!” skree Gert en begin retireer. “Ons het niks vir julle nie. Julle moet liewerster loop. Ek bel die polisie!” dreig hy uitasem.
“Wat van ’n ou twintig randjies?” probeer Lorna nog.
Frank is reeds ’n ent weg, hy leun met sy hand teen die groot boom. “Come on, Lorna, this heaven has no place for devils like us,” sê hy.
Sy ignoreer hom. “’n Ietsie om te drink, meisie?” roep sy agter Sannie aan wat nou met die skinkbord langs Gert staan. “Coke is ôk oukei,” sê sy vir die opgeblase Gert.
Maar onder die seringboom het Frank reeds sy rug gedraai, hy is nou besig om water af te slaan. Hy skree oor sy skouer: “Come now, Lorna! You are not their type, they don’t partake in unholy spirits.”
“Ag fuck you, Frank!” skree sy terug.
“Sies!” raas Gert.
Saais wil lag. Nóú is hy dapper, die ou applousgans.
“I go to the police!” dreig Gert.
7
Ek sal seker nie kan sê dat ek nooit gewaarsku is nie. Een van my koshuisvriendinne wat vroeër al ’n stel afgetrap het, het sommer reguit gesê: “Bly tog maar uit die toekomstige predikante uit. Hulle het almal issues. Meestal ’n mengsel van skuldgevoelens en belustigheid. Jy dink nog hy wil vry, dan bid hy al.”
Maar my Natie was anders. Heeltemal anders as hulle, destyds toe ons nog geswot het.
Maar dit was tóé. Nou weet ek nie meer nie. Dalk is hy steeds anders, ek weet nie meer nie. Miskien is hulle maar almal so, miskien wórd hulle so, dan is dit dit wat die gedurige blootstelling aan siek mense, die beswaardes van liggaam en gees, met jou maak. Hoe sal ek weet? Weet jy dalk iets van sulke goed af?
In elk geval, toe die ou oom met die wit klere, soos ’n outydse roomysverkoper of iemand wat melk aflewer, hom laas Saterdag van die rolbalklub af hier aanbring, het ek gedink hy was in ’n ongeluk. Ek het geskrik toe ek sy bene sien, dit het gelyk soos bloed.
“Dis net modder, my ding,” het die oom ewe familiêr gesê, asof dit niks is nie. “Maar hy het op ’n lyk afgekom. Die skok laat hom nie praat nie; jy moet hom maar suikerwatertjies injaag.”
“’Dankie, Oom, ek sal verder na my man omsien, dankie vir die moeite.” Sê ek toe vir hom, maar hy staan nog daar rond asof hy wil hê ek moet hom innooi. Hy sal lank wag.
Ja, jong, ek mis hom. Die óú Elnatan – hy sou gelag het, oor sy skrik, oor die rit saam met die simpel melkman, die tipiese oumensraat oor die suikerwater. Die gesukkel tot in die kamer, hy half oor my skouer soos iemand wat pas uit ’n floute bygekom het.
Maar hy praat mos nie, hy sê nie wat met hom gebeur het nie. Of wat hy gesien het wat hom so ontstel het nie. Ja, ek mis hom iets verskrikliks.
Kan ek vir jou ’n bietjie water aanbied? Dis so warm. Hier is ongelukkig … ag, jong, ons hou nie koeldrank aan nie. Hier kom mos nie … hier kom niemand wat koeldrank drink nie.
Ja, dit was dít wat my van die begin af na hom toe aangetrek het – sy humorsin. Op die kampus was dit só opvallend – én sexy, moenie lag nie! – dat die kring rondom hom altyd gesmile het. Tot sommige van sy klasmaats se irritasie. Die oudominees, tóé reeds, vlak in hulle twintigs. Hoe het ons daarvoor gegril. Later vir al die vernaamheid gegiggel wanneer hy vir my kos gemaak het in sy woonstel. Die broodjie stukkie vir stukkie afgebreek en my daarmee gevoer het, die klein voëltjie wat styf teen hom sit en vir hom bekkie maak.
Hy kon iets lighartigs uit ’n slegte situasie maak. Absurde dinge raaksien en uitwys. En hy kon so maklik, sonder om daaroor te dink, met homself spot, so asof hy sy eie