эканман: сизларда биронта ҳам яхши фазилат кўрмадим, билсам, дунёдаги барча одамлардан ҳам баттар кун кечирар экансиз, бу борада сизлар ўз аждодларингиздан ҳам ўзиб кетибсиз.
Аждодларингиз қул бўлишган, агар билмаган бўлсанглар, билиб олинглар. қадим-қадим замонда юнонларда шундай бир одат бўлган: урушда душман юрти босиб олинганда ўлжанинг ундан бири Аполлонга армуғон сифатида юборилиб турган – хар юз қорамолдан, эчкидан ўнтаси, бошқа хил ўлжаларнинг ҳам – хоҳ у пул бўлсин, хоҳ қул ё чўри – юздан уни маъбуд Аполлонга туҳфа этилган. Сизлар ана шу қуллардан дунёга келгансиз, бинобарин, сизларни ҳам озод халқ эмас, қуллар деса бўлади: сизлар она қорнидан тушганингиздаёк эллинларнинг қули бўлиб туғилгансиз. Мен чирилдоқ мисол бош ураман. Менга раҳм қил! Мен бир заиф одамман, мен бир бадбашара одамман, бинобарин, чиройли ҳусним билан ҳакамларни ўзимга ром қилиб ғийбат тарқатмайман. Мен жисман ношудман, қўлимдан келадигани: фақат фоний бандаларга фойда келтирувчи доно маслаҳатлар беришдир.
Эзоп ҳуржунини олади. Уни оғирлашиб қолганини пайқайди.
Коҳин: Шошма. Сен бизнинг халқимизнинг мулкини олиб кетмаяпсанми? (Коҳин ҳуржундан тилла идишни олади.) Бу нима?
Эзоп: Бу қандай қилиб ҳуржунимга тушиб қолганини билмайман.
Бош коҳин: (идишни халққа намойиш қилиб) Халқ мулкини ўғирлаганинг учун Эзоп қоя бошидан жарликка ташлансин. Биз сени шаккоклик қилганинг, бўҳтон сўзлар айтганинг учун шу йўсинда қатл этишга қарор қилдик зеро сенинг жасадинг дафн этилишга лойиқ эмас. Ўлимга ҳозирлан.
Эзоп: Аввал… бир масал эшитинглар. Бир дехкон бор экан, у бир умр қишлоқда яшабди ва бирон марта ҳам шаҳарни кўрмабди. Мана, у қариган чоғида болаларидан, агар рози бўлсанглар кўзим очиқлигида бир шахарга бориб томоша қилиб келсам, деб илтимос қилибди. Болалари аравага бир жуфт эшакни қўшиб унга шундай дейишибди: “Сиз буларни халалаб турсангиз бўлди – ўзлари тўғри шахарни топиб боришади”. Лекин чол йўлда кетаётганида қоронғи тушибди, ҳаво айнибди ва эшаклар йўлдан адашиб, тўғри жар ёқасига бориб қолишибди. Чол ўзининг қандай фалокатга дучор бўлаётганини кўриб нола қилибди: “Эй само султони, не гуноҳим учун менга бундай машъум ўлимни раво кўрдинг? Отларнинг айби билан ўлсам ҳам шукр қилардим, лекин ҳаммадан ҳам мараз эшакларнинг касофатига ўлиб кетаётганим алам қилади менга!” Шунга ўхшаб, менга ҳам нуфўзли инсонлар қулида эмас, балки сиз қулваччалар дастидан улиб кетаётганим алам қилади…
Коҳинлар Эзопни қоя чўққисига, тик жар ёқасига олиб чиқиб куйдилар.
Клея: Йўўўўўўўўқ. У менинг қулим.
Коҳин: Агар ростдан қул бўлса, уни жазодан сақлаб қоламиз. Айт, сен қулмисан?
Эзоп: Йўқ. Мен озод ва ҳур одамман!
Клея: Ксанф, у сенинг қулингку. Айт.
Ксанф: Халқимга ҳақиқатни гапиргани учун уни қулим демайман. Қаёқдаги қул мендан устун бўлмаслиги керак. Бу гапни мен файласуф айтишим керак эди.
Клея: Сенинг номинг файласуф, холос. Аслида сафсатабоз, лўттибозсан. (халққа) У менинг қулим.
Коҳин: Орхирги марта сўрайман. Сен унинг қулимисан?
Эзоп: